Van Zuiderzee tot IJsselmeer
4^ fa
Agnes Mars
Heemschuts 90-jarig jubileum is niet onopvallend voorbijgegaan.
De vereniging mocht mooie wenscadeaus in ontvangst nemen
voor de toekomst. Herman Pleij hield ons een spiegel voor en
onze voorzitter E.H. van Tuyll van Serooskerken herdacht de
oprichters en bedankte allen die meegewerkt hebben gedurende
de hele 20ste eeuw. Daarbij is hij echter iemand vergeten.
NOORD "v-
oktober 2001
Heemschut
15
Olcuii.
MA.
s KV
mNI>
Bij de oprichting in 1911 had de Bond al een
heel oude tante. Tante Trien, oud en wijs? Met
een gezond wantrouwen bemoeit zij zich overal
mee. Ze is niet echt lastig maar als het erop aan
komt kan je niet om haar heen. 'Ik ben wel gek,
maar niet goed', oppert ze soms. Daar moet
dan goed over nagedacht worden.
Neem nu bijvoorbeeld Amsterdam. Daar waart
een spook met dollartekens rond. Met name de
deelraad Noord had plotseling een dorpje
De voormalige Zuiderzee met langs zijn kust de
vele dorpen en stadjes.
geprojecteerd tussen Durgerdam en Uitdam.
Hoe kan zoiets? In hoeverre zal de Vijfde Nota
Ruimtelijke Ordening het daarin genoemde
gebied Noord-Hollands Midden eigenlijk
kunnen beschermen? Wie oh wie? Tante Trien
heeft in deze kwestie wel al de klepel gevonden
en zoekt naarstig naar de klok. Alleen door blij
vende oplettendheid wordt die klok gevonden.
Op die feestelijke bijeenkomst 25 augustus j.1.
sprak de voorzitter over pro-activiteit van
Heemschutleden. Hoe doen we dat? Hoe
weten wij deze week wat er volgende week te
beschermen is? Iedereen zou lid moeten zijn
van Heemschut, dan bestaat dit probleem niet.
Een duidelijk voorbeeld van 15 jaar pro-activi
teit met een goed resultaat is te zien bij een
onlangs afgesloten actie door de Belangen
vereniging Markerwaardschade Bodemdaling
Waterland. Deze vereniging met gevoel voor
het culturele erfgoed in het algemeen, en in het
bijzonder voor het gebied Waterland laat een
niet te overziene bedreiging zien. Zij toont aan
in haar actie, dat honderden historische panden
en karakteristieke Zuiderzeedorpen en -steden
rond het IJsselmeer gevaar lopen. Er wordt
nogal eens vergeten te kijken wat de conse
quentie is van inklinking van de bodem ten
gevolge van een verlaging van de diepe grond
waterstand. De fundering, letterlijk, van ons
cultureel erfgoed rot gewoon weg, en is abso
luut nooit meer te herstellen. Kennis van het
(grond)waterlandschap is in ons cultuurland
schap onontbeerlijk.
De stuwende krachten van deze Belangen
vereniging, A. Besseling, R. Boonstra en
H. Kleibrink wisten deze onherstelbare schade,
in miljardenclaims uit te drukken, aan de over
heid duidelijk te maken. Dit bleek uiteindelijk
doel te treffen. Hoe denken beleidsmakers
eigenlijk de geschiedenis in te gaan? Verstaan
zij alleen maar een financiële taal?
Deze Vereniging heeft met de succesvolle actie
niet alleen de bedreiging weten om te buigen
maar zelfs het prestige van de beleidsmakers
weten te redden.
Alle monumenteneigenaren worden opgeroe
pen alert te blijven. Heemschut raadt de over
heid aan om in onbaatzuchtig overleg de argu
menten van waterschapsmedewerkers, die er
echt verstand van hebben, in hun bestem
mingsplannen (Bouwen in het IJsselmeer) te
betrekken. Per slot van rekening kan Tante
Trien niet overal tegelijk zijn.
Deze succesvolle actie tegen inpoldering van de
Markerwaard, waarbij door inklinking de
funderingen ook droog komen te staan, inspi
reert Tante Trien. Zittend op een bankje aan
het IJsselmeer, omarmd door haar Zuiderzee-
erfgoed zegt ze plotseling: 'Zie je wel, als de put
gedempt is, dan eh,ja, dat kalf.'
A. Mars, lid van de PC Heemschut Noord-Holland.
