Interieurs Amsterdamse
grachtenhuizen
Hans Ttilleners
Amsterdam telt 6919 monumenten en sedert 29 januari 1999 is
de Amsterdamse binnenstad Beschermd Stadsgezicht. Het grote
grachtenhuis heeft daarin een prominente plaats. Het interieur
van het 18de-eeuwse koopmanshuis is vaak nog zeer de moeite
waard.
34
Heemschut
Het grote dubbele huis Herengracht 520 dateert
uit 1686. Tussen 1726 en 1727 is het
gemoderniseerd. De prachtige monumentale
gang - breedte 2,80 meter - dateert uit die tijd.
Blikvanger in de gang zijn twee mensgrote
stucbeelden op een piëdestal die recht
tegenover het trappenhuis staan in twee nissen.
De voorstellingen kunnen we thuisbrengen.
Links is de Losbandigheid te zien met
druiventrossen in de ene hand die drank
symboliseren. In de andere hand heeft zij een
muziekinstrument. De rechter buurvrouw, de
Matigheid, laat zich niet door drank en muziek
meeslepen. Zij wordt geleid door teugels die zij
in haar hand houdt.
Qua beschilderingen is Herengracht 468 één
van de interessantste dubbele huizen van de
stad. Het pand dateert uit 1669 en is tussen
1745-1747 door Jacob de Wit (1695-1754)
voorzien van maar liefst 18 beschilderingen.
In één van de kamers op de hoofdverdieping
zijn op twee deurstukken aarde en water
afgebeeld. Het linker deurstuk - 119 cm breed -
toont Neptunus, de god van de zee met zijn
drietand. Drie putti laten hem hun schelpen
zien. Rechts van de kuit van Neptunus is het
gave stuk gesigneerd en gedateerd: 1746.
Wat kan je verwachten in die vier kamers?
Lambrizeringen, houten opvouwbare luiken
voor de ramen, een spiegel op de schouw, een
penantspiegel, schoorsteenstukjes en deurstuk
jes, schouwen, prachtige deuren en vervolgens
plafonds bestaande uit stucwerk soms met een
beschildering daarin.
Het is opvallend hoe die interieurs uit bepaalde
periodes op elkaar lijken.
Het is ook opvallend hoe stiefmoederlijk die
onbekende interieurs vaak behandeld worden.
In het Jaar van het interieur laten we daarom
nog maar eens een aantal onbekende interieur
onderdelen van Amsterdamse grachtenhuizen
zien.
Hans Tulleners is publicist te Amsterdam en
organiseert excursies en lezingen.
Wat kan je in het interieur van zo'n patriciërs
huis verwachten? Allereerst is daar de gang met
marmeren vloeren en lambrizeringen en uiter
aard ornamentaal stucwerk.
Vervolgens zijn er vaak nog de meest prachtige
trappartijen met sierlijke balusters, meestal in
hout. Er zijn in het bekende Amsterdamse
grachtenhuis, bestaande uit een voor -en
achterhuis, vier kamers met interessante interi
eurs: voor -en achterkamer in het voorhuis,
- naast de gang - en, in het achterhuis, de zaal
en de lager gelegen tuinkamer.
augustus 2001
