boerderij tot
Van doopsgezinde
horecazaak
Tineke Vooijs
Plaats Melkema in Groningen:
Vlak bij het dorp Huizinge, gemeente Loppersum, aan de
Smedemaweg 3 ligt tussen bomen en aan drie zijden omgracht de
plaats Melkema, een kop-hals-romp-boerderij met een interessant
verleden. Het interieur is onlangs ingrijpend gewijzigd.
In 1371 werd het huis Melkema voor het eerst in de bronnen
genoemd. Vanaf 1555 tot 1973 was de boerderij in handen van
dezelfde familie.
44
Heemschut
juni 2001
Bekend is dat de boeren van Melkema vanaf
1606 tot in de 18de eeuw optraden ais verma
ner (voorganger) in de doopsgezinde gemeente
van Huizinge. Op de boerderij werden verma
ningen (bijeenkomsten) gehouden. Het woon
huis is oorspronkelijk 16de-eeuws, maar daarna
herhaaldelijk verbouwd. In de jaren '70 van de
vorige eeuw is dit rijksmonument van de sloop
gered en vervolgens met zorg gerestaureerd.
Later had de boerderij een beperkte horeca
functie.
Onlangs is in Huizinge het bijna geheel
vernieuwde horecacentrum 'De Plaats
Melkema' geopend, een grootschalig horeca
centrum, waar 400 mensen tegelijk bediend
kunnen worden. Niet iedereen is ervan over
tuigd dat deze grootschaligheid nodig is voor
het voortbestaan van de boerderij. De bewo
ners van Huizinge zijn bang voor overlast.
Bovendien is de verbouwing door de Groningse
architect Jurjen van der Meer erg omstreden,
omdat delen van het interieur aangetast of
verwijderd zijn en het karakter van de boerderij
door deze ingreep sterk is gewijzigd.
Over deze verbouwing zijn verschillende
meningen mogelijk. De buitenkant van de
boerderij is vrijwel onveranderd. Er is hard
gewerkt aan het onderhoud: er ligt nieuw riet
op de daken van de schuren, de tuin is aange
pakt. Binnenkort wordt het dak van het voor
huis gerepareerd, de gracht uitgediept en de
beschoeiing hersteld. De enige verandering aan
de buitenkant zijn de vijf grote ramen, aange
bracht in de achtermuur van de grote stal zodat
het uitzicht vanuit de eetzaal op de tuin verbe
terd is. Ook de zij-ingang naar het terrein via
een nieuwe brug over de gracht is nieuw.
Veranderingen
Enkele veranderingen wil ik hier noemen. Wat
meteen opvalt, als je via de koestal binnen
komt, is dat een aantal deuren vervangen is
door nieuwe brede, gladde deuren. Glazen
doorkijkjes maken dat je vanuit het voorhuis tot
aan het einde van de stal kunt kijken. In de hals
van de boerderij is een muur weggebroken en
vervangen door stutten. In de melkkelder is het
houten plafond gesloopt, alleen de balken zijn,
doorgezaagd en verhoogd, nog aanwezig.
De wijzigingen in de grote schuur zijn het
meest ingrijpend. Door het plaatsen van twee
tussenmuren zijn hierin een eetzaal en een
grote keuken gebouwd. In het overige deel van
de grote schuur is een enorme bak van gevlin
derd (geschuurd) beton geplaatst zodat een
multifunctionele zaal is gecreëerd, bestemd
voor grote bijeenkomsten en voorstellingen;
geluids- en belichtingsapparatuur is aanwezig;
een surrealistische effect ontstaat door het
contrast met de duidelijk zichtbare constructie
van de gebinten en het hoge dak van de schuur.
Behouden is de mooi gevormde beddenwand
met een buffetkast in de 'lounge' in het voor
huis. Deze is bij de restauratie in de jaren '80
vervaardigd naar een voorbeeld uit de omge
ving, evenals de houten schouw in deze ruimte.
In de hals van de boerderij staat een bijzondere
zandstenen schouw; ook in de voorkamer staat
een dergelijke schouw met het jaartal 1597,
afkomstig van de boerderij Groot Maarslag in
Mensingeweer.
De kleine schuur is nog intact.
Duidelijk is dat het interieur van deze histo
risch belangrijke boerderij ingrijpend veran
derd is en dat de horecabestemming hier een
belangrijk stempel op heeft gedrukt. De
oorspronkelijke indeling van de boerderij is
echter nog aanwezig en belangrijke onderdelen
van het interieur zijn bewaard gebleven.
Jammer dat de protesten tegen de verbouwing
kwamen toen het te laat was. In een eerder
stadium had Heemschut misschien nog enige
invloed kunnen uitoefenen op de plannen.
T. Vooijs is PR-medewerker van Heemschut
Groningen.
