Woningbouw bedreigt historische
tuin buitenhuis Daelwyck
GerardJoost Esser
Direct gelegen aan de Vecht, aan Burgemeester Norbruislaan 17
in de Utrechtse wijk Zuilen, staat het voormalig patriciërshuis
Daelwyck. Bij toeval kreeg de Stichting Zuilen en Vecht
informatie in handen, waaruit bleek, dat de gemeente Utrecht
verregaande bouwplannen heeft in het linkergedeelte van de
tuin.
juni 2001
Heemschut
41
Het huis is rond 1840 gebouwd in opdracht van
de familie Plomp en staat nu beter bekend als
het 'voormalig gemeentehuis Zuilen.'
Vanaf de straat is het huis niet direct te zien,
maar eenmaal onder de poort door is het direct
zichtbaar en te bereiken via een parkje, over wat
eens een mooie laan was met paardekastanjes.
In het parkje, direct achter de poort, staat een
onooglijk gebouwtje dat in 1930 door de
gemeente Zuilen is gebouwd. Het rechthoekige
witte huis dat daar schuin achter staat, nu diep
verscholen tussen het groen, deed ooit dienst
als koetshuis voor Daelwyck. Ook hier omheen
ligt een, voor stadse begrippen, behoorlijk stuk
grond. Beide stukken grond, van het oude
koetshuis en van Daelwijck zelf, behoorden
oorspronkelijk tot de tuin van het eerste
Daelwyck.
De bouwplannen voor de tuin betekenen dat
een voor Zuilen mooie historische plaats wordt
aangetast door nieuwbouw. Daarom heeft de
stichting besloten tot onderzoek naar de
geschiedkundige waarde van het terrein. Met
de hulp en kennis van de Vereniging Oud-
Utrecht en het Oudheidkundig Genootschap
Niftarlake is het gebied bekeken en is de
geschiedenis onderzocht op belangrijke feiten.
Het bleek niet eenvoudig informatie te verza
melen. Een simpel bezoekje aan het Utrechtse
Archief was niet voldoende. Maar uiteindelijk is
er toch een vrij nauwkeurig beeld ontstaan van
de geschiedenis van dit oude stukje Zuilen.
Geschiedenis
De naam Daelwyck is veel ouder dan 1840.
Achter het huis Daelwyck heeft een van de
grootste steen- en pannenfabrieken gestaan uit
de Vechtstreek. Meerdere generaties Plomp
zijn hiervan eigenaar geweest. In 1910 ging het
huis met de steenfabriek over in handen van de
Gebroeders Jonker, die er een borstelfabriek in
vestigden. Jonker zelf ging in Daelwyck wonen.
De voormalige steenfabriek maakte plaats voor
een borstelfabriek. Ook de tuin van het huis werd
in die tijd veranderd. Zo werden op het terrein
een koetshuis en een poort gebouwd. Deze
poort was tegelijkertijd een brug, maar de sloot,
die om het hele complex heen liep is gedempt.
Het meest bijzonder is wel de steen die in de
boog van de poort is gemetseld. Deze steen is
volgens kenners vroeg 17de eeuws en behoort
niet tot het Daelwyck van nu. Op de gevelsteen
heeft in de naam Daelwyck de y plaats gemaakt
voor een Romeinse II. Dit doet vermoeden dat
de naam nog ouder is dan de 17de eeuw.
In 1930 kreeg het huis de functie van gemeen
tehuis van Zuilen. Uit die tijd dateren ook de
vele aanbouwsels en de bouw van het vierkante
gebouwtje nummer 19.
Nu, anderhalve eeuw na de bouw van
Daelwyck, maakt het geheel een verwaarloosde
indruk, maar het is de moeite meer dan waard
om deze historische plaats weer in oude staat
terug te brengen. Veel Zuilenaren en
Utrechters hebben een emotionele band met
dit oude stukje Zuilen. Hier vonden meer
huwelijksvoltrekkingen plaats dan in het stad
huis van Utrecht.
Onderzoek van de Stichting Ecologisch Advies
(STEA) heeft uitgewezen dat Daelwyck boven
dien een vlinderparadijs is in de stad. Een kool
witje kent iedereen, maar wie heeft er ooit een
gehakkelde aurelia of een landkaartje gezien?
Dit alles heeft Oud-Utrecht, Niftarlake en
STEA doen besluiten onze stichting te steunen
in de bescherming van de tuin. En natuurlijk
ontbreekt ook Heemschut hier niet in. In
samenwerking met deze instellingen en de
Zuilense gemeenschap willen wij proberen om
deze plaats te bewaren voor later. En zo staan
wij sterker om de gemeente op andere gedachten
te brengen.
Voor meer informatie of als u denkt een
bijdrage te kunnen leveren voor een goed alter
natief voor de nieuwbouw, stuur een e-mail
naar 'stichtingzuilenenvecht@planet.nl
Of neem contact op met de provinciale
commissie Heemschut Utrecht, Edwin Maes,
(030)-2949544.
G.J. Esser is bestuurslid van de Stichting Zuilen en
Vecht.
