Nederland balanceert tussen rood
en groen
Jaap Kamerling
De Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening
De komende dertig jaar heeft het kleine Nederland 200.000 ha
extra ruimte nodig voor 'rode functies' als wonen, werken en
verkeer. Dat is ongeveer zo groot als Zuid-Holland. Alleen voor
woningen is al een gebied nodig, elf keer de oppervlakte van
Den Haag.
2
Heemschut
april 2001
De transnationale ruimtelijke hoofdstructuur. Uit: Ruimte maken, ruimte delen, pag. 146 Vijfde
Nota R.O.
Daar staat tegenover, dat het agrarisch
grondgebruik tot 2030 met twintig procent
- 475.000 ha - zal verminderen. Dat lijkt al met
al ruimtewinst maar die gaat geheel verloren als
we kijken naar de enorme behoefte aan ruimte
voor natuur, recreatie, water en het nieuwe
beleid rond het water onder het motto: mee
bewegen met water als gevolg van bodemdaling
en klimaatverandering. Dat wordt dus een
enorm gevecht om de schaarse ruimte de
komende decennia. Een conclusie, die je kunt
trekken uit de Vijfde Nota Ruimtelijke
Ordening, die pas is verschenen.
Minister Pronk doet in de nota een aardige
poging om dat gevecht in goede banen te
leiden.
In verband met dit artikel spraken we met
directeur juridische en ruimtelijke zaken van
Heemschut Joseeph van der Haagen en Willem
Wolters, bestuurslid van Heemschut en oud
dijkgraaf. Heemschut waakt immers niet alleen
over onze monumenten maar ook over het
historisch-ruimtelijk karakter van Nederland.
Wat opvalt is dat de eerste heel wat optimischer
is over de komende ruimtestrijd dan de tweede.
Maar eerst even terug naar Pronk en zijn nota.
Ook hij onderkent het probleem van de
schaarste uiteraard. Van een beetje inschikken
is geen sprake meer. Want dan tast je de ruim
telijke kwaliteit van Nederland aan. Nee, er
zullen prioriteiten worden gesteld.
Als strategie daarbij kiest de minister voor het
intensiveren van grondgebmik, het combine
ren van functies en het trans 'ormeren van
bestaand ruimtegebruik. Op die manier is
ruimte volgens Pronk redeli k 'maakbaar'.
Intensiveren is eigenlijk het dee van de com
pacte stad in een nieuw jasje. Bij combineren
van functies moetje denken aan wonen boven
het water, een beetje op z'n Venetiaans of het
combineren van landbouw en natuurbeheer en
bij het transformeren aan het saneren van oude
bedrijfsterreinen tot woongebied. De minister
voegt daar in zijn nota ook nog aan toe het
ondertunnelen en overkluizen van wegen ten
behoeve van woningen en bedrijven. Op die
manier kun je aardig wat ruimte winnen.
Nieuw in zijn nota is volgens Van der Haagen,
dat hij niet zoals in de vorige nota's RO blijft
steken in mooie voornemens en 'wij streven
naar' of'wij bevorderen, dat' maar dat hij een
duidelijke regie wil voeren.
Rode en groene contouren
De minister laat namelijk contourenrode en
groene, trekken.
Mie gemeenten moeten de komende vijfjaar
met het rode potlood een lijn aangeven tot waar
ze willen gaan bouwen. Als Provincie en Rijk
die rode contour goedkeuren mag dat ook
binnen die begrenzing. Ze moeten daarbij het
recept van de minister van intensiveren, combi
neren en transformeren goed in de gaten
blijven houden.
