Informatie over rijksmonumenten
straks volledig én digitaal
<D
W.J. de Braak
Operatie actualisering Monumentenregister
In het decembernummer 2000 van Heemschut gaat architect
B. van Bommel in op de start van de actualisering van het
rijksmonumentenregister. Net als de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg (RDMZ) én de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) zelf, constateert hij
gebreken in het huidige register met Redengevende
Omschrijvingen van monumenten.
Amsterdam - Prinseneiland
Legenda
q ACN
ODB
LKI
PH Bebouwing
Percelen
1:10*0
De Redengevende Omschrijving is de officiële
tekst die wordt gemaakt bij de aanwijzing van
een beschermd monument. Van Bommel wijst
vooral op inhoudelijke gebreken en formuleert
vereisten waaraan een geactualiseerd register
moet voldoen om beter bestand te zijn tegen
juridische aanvechtingen. RDMZ en ROB
weten al lang dat er minstens zo veel proble
men zijn op een basaler niveau, namelijk op dat
van de administratieve gebreken van het regis
ter. Op dit moment wordt hard gewerkt aan
een grote operatie waarbij het totale monu
mentenbestand wordt geactualiseerd. Aan de
wensen van Van Bommel wordt meer dan
voldaan.
De beide Rijksdiensten hebben met de oplos
sing van de problematiek gewacht tot een
fundamentele aanpak ervan tot een beter resul
taat zou leiden. Dat moment is nu aangebro
ken. Het werk wordt uitgevoerd door het
projectbureau Actualisering Monumenten-
register. De actualisering richt zich op drie
hoofdthema's: identificeren, informatie verga
ren en registreren.
Digitale monumentenkaart
Identificeren is nodig omdat er fouten in het
register zijn geslopen door bijvoorbeeld eigen
domsoverdracht, splitsing en samenvoeging,
kadastrale vernummering, wijzigingen van
straatnaam. Het 'papieren' monument kan
hierdoor in werkelijkheid onvindbaar zijn.
Door toepassing van Geografische Informatie
systemen (GIS) wordt door het projectbureau
de exacte locatie van monumenten op de kaart
gezet en in x- en y-coördinaten uitgedrukt.
Resultaat hiervan is een digitale monumenten-
kaart van Nederland, die door blijvende koppe
ling met het monumentnummer en met het
Geografisch Informatiesysteem van het
Kadaster actueel blijft, een enorm administra
tief winstpunt. Een ander onderdeel van de
identificatie is het vaststellen van de begrenzing
van de bescherming. Het resultaat is een groot
schalige kaart met exacte contouren van elk
afzonderlijk beschermd onroerend goed.
Informatie vergaren spitst zich toe op twee
punten: Enerzijds vindt onderzoek plaats in de
eigen archieven van de diensten, anderzijds
wordt een veldverkenning uitgevoerd.
De archieven zijn gefragmenteerd opgeslagen
en niet op monumentnummer ontsloten. Ook
is er geen geordend register van vergunningen
en subsidies. Het projectbureau heeft als een
van de omvangrijkste taken het opfrissen van
het eigen geheugen van de Rijksdiensten en het
in een database onderbrengen van de voor
naamste gegevens. Tevens vindt ontsluiting
van archieven en literatuur plaats door koppe
ling aan de monumentnummers en door
(gedeeltelijk) 'scannen' van de fotoverzameling.
De parate kennis van RDMZ en ROB neemt
april 2001
Heemschut
47