Heemschut
29
Het ranke historische silhouet is danig
verstoord door lange horizontale lijnen en
technische dozen.
fraaie Lange Hofstraat met louter historische
panden, waaronder de (herbouwde) Middel
eeuwse Burgerzaal. Deftig oogt het prachtige
17de-18de-eeuwse Stadhuis met de gedistin
geerde lange witte midden 20ste-eeuwse
vleugel in rustige, beeldondersteunende
verhoudingen, materialen en kleuren.
Verderop nog de Decanije, met tufstenen
gevels enz. En dat alles om één van Nederlands
fraaiste Kerkgebouwen: de St. Walburgis.
Een prachtige blik had men vanaf de haven
gaande langs het Gymnasium op Huize Van de
Kasteele, het Museum, de Schelpenpoort en de
schilderachtige historisch-stedelijke huizen
massa daarachter. Wat is het kenmerk van zo
een massa, een door de tijd 'gekleide' stads-
sculptuur?
De onderdelen zijn alle vanuit een bepaalde
cultuur en materiële omstandigheden en
gewoontes tot stand gebracht. Gebouwen met
opgaande muren, ramen meestal sierlijk in
goede verhoudingen in de voorgevels, in de
rooilijn, en oude meestal veel oudere schei-
dings- of tussenmuren op de perceelsgrenzen.
En dat alles afgedekt met historische kappen
tot een wonderlijk daklandschap, waarin een
afwisselend spel met maar beperkte speel
ruimte: top- of lijstgevels, dakvlakken, schoor
stenen. Een enkel torentje misschien of specta
culaire dakkapel.
Historisch gegroeid, door de eeuwen, maar
steeds vanuit die bijzondere, Hollandse stads
cultuur, waarin een zeker respect voor het werk
van voorouders en buren. Hier gaat het boven
dien om één van Zutphens oudste plekken,
met een zeer interessante verkaveling/parcelle-
ring.
Brutaal gebaar
Door de nieuwe Stadskantoorbebouwing is dit
ensemble ruw verstoord, zodanig dat men met
enig recht het resultaat zelfs ronduit kwetsend,
lelijk zou kunnen vinden. De architect is zeker
knap, dat blijkt uit zijn nieuwe Berkel
Bovenbouw school in de 'Zuidwijken'. Maar
hier verpesten zelfs allerlei ongevormde techni
sche dakopbouwen als airco's en lift-torens het
eerder, zelfs na een aantal oorlogen, nog steeds
redelijk gaaf gebleven dakenspel van de histori
sche huizenmassa. Het nieuwe gebouw is
heftig in zijn presentatie aan de kant van het
's Gravenhof, men kan er visueel niet omheen.
Een ongepast brutaal gebaar.
Het idee hier te bouwen
Het huidige resultaat overziend, vraagt men zich
af of het programma voor de nieuwbouw niet
veel te overladen was voor deze stadsdriehoek.
Er zijn zelfs Rijksmonumenten - afgezien van
het aardige Post- en Telegraafkantoor - voor
gesloopt. Dit is not done. Dat het fundament van
de Oude Hof van de Heren van Bronkhorst is
blootgelegd is interessant, maar had het niet
beter kunnen blijven zitten? Of zodanig, in een
diepe kelder, gehandhaafd dat het te bekijken
zou zijn geweest tot in lengte van dagen? Het is
de kern van Zutphen! Is het niet veel te groot
voor het belangrijkste monument het
's Gravenhof? Kon dit hele Stadskantoor niet
ergens in de buurt van het centrum gebouwd
worden, buiten deze gevoelige plaats?
Het concept
Als men al dit plan coüte que coüte had willen
doorzetten, had het wel met meer subtiliteit
gekund. Er hadden méér historische lijnen
gehandhaafd kunnen blijven en dus ook meer
panden. Met name de manier waarop de entree
zich voortzet op het terrein als een heftige
diagonale lijn druist in tegen de historisch
gegroeide lijnen. Als een Baron Haussmann
heeft men hier de structuur doorbroken, maar
dan met minder smaak en, in feite, ook nog veel
meer revolutionair, namelijk in een totaal niet
historische vormentaal, zoals bij de reconstruc
tie van Parijs in de 2de helft van de 19de eeuw
wel geschiedde.
Met name de (vanuit het programma gedwon
gen) keuze om óp de glaskap van de overdekte
april 2001
