Angelslo, groene wijk in
transformatie
Anne-Marie Nannen
Wederopbouwarchitectuur V
Sinds 1997 is de gemeente Emmen samen met woningbouw
corporatie Wooncom bezig met het ontwerpen en uitvoeren van
herstructureringsplannen voor haar naoorlogse woonwijken.
Vooral de ontwikkelingen in de Emmense woonwijk Angelslo
(1956-1968) zijn interessant om eens nader te belichten. Deze
wijk werd kort na de oorlog nationaal en internationaal gezien
als het voorbeeld van de wijkgedachte in de praktijk. Bij de
huidige vernieuwingsoperatie verdient het oorspronkelijk
ontwerp dan ook evenveel aandacht als er in de jaren '50 en '60
aan werd besteed.
april 2001
Heemschut
27
De wijk Angelslo ligt ten oosten van het vroe
gere veendorp Emmen. Om de economie van
het dorp een nieuwe impuls te geven werd na
de oorlog industrie aangetrokken. De fabrieks
arbeiders werden gehuisvest in de woonwijken
rondom Emmen centrum. Men wilde in
Emmen een stedelijke woonomgeving creëren
met behoud van de kwaliteiten van het platte
land. Emmen, open groene stad! was in de jaren '40,
'50 en '60 van de vorige eeuw dan ook het devies.
Angelslo werd vernoemd naar het gehucht dat
oorspronkelijk op die plek gesitueerd was. De
wijk werd ontworpen door stedenbouwkundige
Niek de Boer en zijn collega André de Jong in de
jaren '50 en '60. Het woongebied moest volle
dig zelfvoorzienend zijn. Dat wil zeggen dat er
naast woningen ook voorzieningen ais scholen,
kerken, een buurthuis en een winkelcentrum
moesten komen.
En aldus geschiedde. Tegen de bosrand van de
Emmerdennen aan ontstond een wijk met zes
woonbuurten die onderling waren opgesplitst
in diverse groene woonhoven. De woningen
waren modern vormgegeven, op de zon
georiënteerd en hadden een plat dak.
Hoogbouw werd alleen gerealiseerd op beeld
bepalende locaties. De bestaande landschappe
lijke situatie werd voor het overgrote deel
behouden zodat bomen, bos en houtwallen
onderdeel werden van de woonomgeving. Zo
ontstond een wijk die er mocht zijn, alle voor
zieningen op loopafstand en toch de rust en
uitstraling van een dorp.
Respect voor wederopbouw
In de tussentijd is er veel veranderd. Vanwege
sociale en fysieke problemen zijn Wooncom en
de gemeente gedwongen om de wijk een nieuwe
impuls te geven. Er is inmiddels nieuwbouw
gerealiseerd, er zijn woningen gerenoveerd
en binnenkort zal er ook worden gesloopt.
Gelukkig gebeuren deze ingrepen met respect
voor de bebouwing uit de wederopbouw
periode. De oorspronkelijke plannen zijn zorg
vuldig geanalyseerd in samenwerking met
onder andere de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg. Op basis van deze analyses
is gekozen voor een grondige aanpak, maar met
behoud van belangrijke onderdelen zoals
bijvoorbeeld de hovenstructuren. Het
Emmense herstructureringsplan kan ook voor
andere gemeenten dienen als inspiratiebron.
Drs. A.M. Nannen is werkzaam bij de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg.
Literatuur
Nannen, Anne-Marie, Emmen groeit! De verande
ringsprocessen in de sociale woningbouw in Emmen.
Architectuur, stedenbouw, volkshuisvesting en herstructu
rering in vijftig jaar tijd (Drentse historische reeks 8).
Assen, Van Gorcum, 2000.152 p. ISBN90 232 3664 5.
Prijs/49,50(verkijgbaarin de boekhandel).
