Heemschut
15
HT'
Peter Paul Rubens, De roof van Ganymedes,
ca. 1636-1638, doek, 181 x 87 cm, Madrid,
Museo Nacional del Prado.
Hoe deze schilderijen precies gehangen hebben
en of er een samenhangend programma aan de
onderwerpskeuze ten grondslag lag, is niet
bekend. De Ganymedes van Rubens zal onge
twijfeld hoog in het vertrek hebben gehangen.
Het verhaal van de knappe jongeman die door
de oppergod Zeus in de gedaante van een
adelaar naar de Olympus wordt ontvoerd, leent
zich uitstekend voor een hoge plaatsing. Een op
de rug van de adelaar vliegende Ganymedes is
bijvoorbeeld ook ver boven de grond te zien op
een gewelfschildering van Caesar van Everdingen
in de Oranjezaal van het door PieterPost
ontworpen Huis ten Bosch.
Naast Rubens bijzondere Ganymedes zijn er ook
schilderijen tentoongesteld die oorspronkelijk
als schoorsteenstuk en mogelijk zelfs als boven
deurstuk zijn vervaardigd. Alexander de Grote
kroont Roxane (afb. 5) is eveneens door Rubens
geschilderd, maar nu als schoorsteenstuk voor
het privékabinet van Amalia van Solms in het
Stadhouderlijk Kwartier te Den Haag.
Eros en Psyche
Vooral interessant is dat het Dordrechts
Museum met een heuse plafondschildering de
gevarieerde toepassing van mythologische
voorstellingen kan laten zien. In een van de
benedenzalen van het museum bevindt zich een
17de-eeuws eikenhouten plafondstuk dat naad
loos bij de thematiek van de tentoonstelling
aansluit. Het stelt de bruiloft van Eros en Psyche
op de Olympus voor. In het midden van de
schildering begeleidt het liefdesgodje Eros zijn
bruid Psyche met een huwelijksfakkel in zijn
hand naar de oppergod Zeus en zijn vrouw Hera
(afb. 1 en 2). In de wolken om hen heen zijn tal
van andere goden, helden en eroten weergege
ven. De plafondschildering is in het verleden
toegeschreven aan de in Dordrecht geboren
schilder en kunstenaarsbiograaf/lrwoW
Houbrakenmaar wordt tegenwoordig ook wel
gezien als het werk van een schilder uit zijn
omgeving. Het dateert vermoedelijk uit de
tweede helft van de 17de eeuw en bevond zich
oorspronkelijk in een pand aan de Groenmarkt
3 te Dordrecht. De schildering is tevoorschijn
gekomen bij een verbouwing in 1942 en door
de toenmalige eigenaar, Mennens Co 's Ijzer
waren en Gereedschappenhandel aan de gemeente
geschonken op voorwaarde dat het gemakkelijk
voor publiek te bezichtigen moest zijn. Na een
uitvoerige restauratie, waarvoor eerst een dikke
verflaag verwijderd moest worden, kon het
plafondstuk in 1947 in het museum worden
geplaatst. Een unieke aanwinst, aangezien er
niet bijzonder veel soortgelijke plafondschilde
ringen op vlakke houten zolderingen uit de
17de eeuw bewaard zijn gebleven.
april 2001
