Nieuw centrumplan voor
Winschoten
Jan Voerman
Tien jaar geleden zag de binnenstad van Winschoten er onder
komen uit. Het zuidoostelijk deel van het historische centrum, de
Wevershorn, was een gatenkaas en in het westelijk deel was door
een doorbraak van de Venne naar de Emmastraat in 1968 een
groot deel van het stedelijk weefsel verdwenen. Gelukkig is door
recente ontwikkelingen het tij aan het keren. De Provinciale
Commissie van Heemschut in Groningen heeft zich onlangs over
de jongste plannen laten informeren.
Heemschut
7
Winschoten heeft voor een deel een Middel
eeuwse kern, die aan eind van de 16de eeuw
omwald werd, maar de stad is toch vooral het
product van de stedelijke ontwikkelingen in de
19de eeuw. Toen behoorde de stad tot de snelst
groeiende plaatsen van de provincie Groningen
en ontwikkelde zich als hét verzorgingscen
trum van Oost-Groningen. De stad werd
concentrisch uitgelegd door bebouwing langs
al bestaande wegen en paden. Ook werden er in
de nabijheid van het station nieuwe straten
aangelegd. Vooral in de periode 1900-1940
vonden er ook uitbreidingen plaats door lint
bebouwing langs de uitvalswegen naar de agra
rische omgeving.
Met de verkeersdoorbraak van de Venne naar
de Emmastraat verdween niet alleen de bebou
wing van de Liefkensstraat en de Vissersdijk,
Bebouwing aan de Venne met rechts de twee
bedreigde panden.
maar kwam ook het zwaartepunt van de het
kernwinkelapparaat te liggen rond deze door
braak en het in het hart van de stad aangelegde
parkeerterrein, het Israëlplein. Hierdoor kwam
vooral de Blijhamsterstraat als winkelstraat in
verval. En ook de omgeving hiervan, de buurt
'Wevershorn', raakte sterkin verval.
In de jaren 1990 werd eindelijk een begin
gemaakt om het tij te keren. In de Wevershorn
werden de gaten opgevuld met nieuwbouw die
de oorspronkelijke stedenbouwkundige struc
tuur respecteert. Ook werden, mede door de
bemoeienis van Heemschut, de Kok-panden
gerestaureerd. Inmiddels is de gemeente bezig
het kaalslaggebied opnieuw te ontwikkelen. Zo
verdwijnt het parkeren van het Israëlplein en
wordt dit plein voor een groot deel bebouwd.
Ook verdwijnt de blinde doos waarin nu nog de
Edah is gehuisvest. De uitgangspunten van het
plan vormen een aansluiting op de bestaande
bebouwingstypologie in de stad: bouwblokken
met aaneengesloten gevelwanden.
De uitgangspunten moeten dus als positief
worden beoordeeld. Wel is het de vraag of de
architectonische uitwerking zodanig is dat de
nieuwbouw ook aansluit bij de variatie aan
bouwstijlen en wisselende goot- en dakhoogtes,
die zo kenmerkend zijn voor de binnenstad.
Een concreet bouwplan is er inmiddels voor de
invulling van het Israëlplein, waar winkels en
woningen worden gerealiseerd. In het plan is
een woontoren opgenomen, die natuurlijk niet
zo goed past bij de binnenstad, maar de afstand
tot de kerktoren aan de Torenstraat is voldoende.
Bovendien kan de woontoren samen met de
stadhuistoren en de kerktoren als oriëntatie
punt fungeren. Het is wel te betreuren dat twee
lijstgevels aan de Venne het veld moeten
ruimen voor een doorbraak, om de bevoorra-
ding van de nieuwe winkels mogelijk te maken.
In het centrum van Winschoten zal ook de
openbare ruimte opnieuw worden ingericht.
Winschoten zal dan niet alleen een aantrekke
lijker koopcentrum worden, maar ook de bele
vingswaarde van de historische binnenstad zal
erop vooruit gaan.
J. Voerman is lid van de Provinciale Commissie
van Heemschut in Groningen.
Gerestaureerde panden aan de Blijhamster
straat. Foto's auteur.
centrum
februari 2001
