Rechtzetting
februari 2001
Heemschut
33
Het aardige van het exemplaar in Prinsengracht
650 is de datering. Het huis met een magnifieke
halsgevel is in de top van een jaartal voorzien
(A" 1725).
Ook werd regenwater opgevangen in een reservoir
van hout met lood bekleed op een der zolders.
Daardoor konden in de gangen marmeren fontein-
bakken komen met koperen plugkranen, waarbij
sierlijke exemplaren.
Deze tekst is van een beroemd Heemschutter,
te weten A.A. Kok, als secretaris en redacteur
actief tussen 1923 en 1948.
Aan het eind van zijn leven heeft hij een monu
mentenbeschrijving van Amsterdam gemaakt.
Hij is begonnen met de A, zoals Amstel en
Achterburgwal Oudezijds, en is uiteindelijk
niet verder gekomen dan de D. Maar alle
monumenten gelegen aan straten, grachten
beginnend met een A, een B, een C of een D
staan er in.
Behalve die omschrijvingen staan er voorin
allerlei wetenswaardigheden over Amsterdamse
woonhuizen. Het deel is ongekend compleet.
Welk onderwerp je ook noemt, het staat er in.
Het is jammer dat dit manuscript, een klein
meesterwerk dat 222 pagina's telt, nooit is
uitgegeven. Het origineel ligt in de prachtige
bibliotheek van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg in Zeist.
Diefstal
Die marmeren fonteintjes zijn overigens niet
onbedreigd. Bij verkoop van de huizen wil dit
onderdeel nog wel eens in strijd met de
Monumentenwet meegenomen worden. Ook
worden ze wel gestolen en dan verhandeld op
markten of in winkels.
Op Herengracht 2 50 en 2 52 bijvoorbeeld zijn
beide fonteintjes verdwenen. Dat geldt ook
voor die van Singel 58 uit 1753. Het fonteintje
van Keizersgracht 323 kent een beter lot. Het is
pontificaal te zien in de met een Oscar
bekroonde film: De Aanslag.
Marmeren fonteintjes lijkt mij een mooi onder
werp voor een scriptie kunstgeschiedenis. Het
mag dan een tamelijk onbekend onderwerp
zijn, de schoonheid van dit minibeeldhouw-
werk is vaak indrukwekkend.
Hans Tulleners is journalist en monumentenzorgen
te Amsterdam.
Gang van Herengracht 250; het marmeren
fonteintje, op de foto nog te zien, is verdwenen.
Het onderschrift bij de foto op pagina 11
van het artikel over het kasteel Gravenwezel
(Heemschut december 2000) dient te zijn:
Bibliotheek: het goudleerbehang (ca. 17de
eeuw) en de boekenkasten (Frans, 18de
eeuw) zijn tijdens de recente restauratie
door Axel Vervoordt aangebracht. Het uit
moer- en kinderbinten bestaande plafond
dateert van vóór de ingreep door Van
Baurscheit.
