30
Heemschut
Het sprookjeskasteel met de kapel (rechts).
Foto's Karei Loeff.
steeds omschrijven als een monstrum, vindt het
sinds de jaren '50 door Disney ingehaalde
concept ook steeds meer bewondering door de
omvang en het karakter van het ontwerp.
Wanneer de Haar wordt bezien in de reeks
huizen van de superrijken in de negentiende
eeuw dan is het kasteel zeker als een belangrijk
monument aan te merken. De neogotiek is de
hoofdstijl die bij het herstel van dit kasteel werd
toegepast.
Heel dorp verplaatst
Bij de aanvang van de restauratie was voorzien
in een groot park rond het kasteel. Reden
waarom voor het oude dorpje Haarzuilens,
gelegen aan de voet van het kasteel, een nieuwe
plaats moest worden gevonden. De verplaat
sing van Haarzuilens ging samen met het
ontwerpen van een nieuw dorp, dat aanvanke
lijk een stadse allure zou moeten krijgen. Alleen
de grachten en wallen zijn van het eerste
ontwerp bewaard gebleven. Om de band met
het kasteel uit te drukken werd al het houtwerk
uitgevoerd in de kleuren rood en wit.
Uitzonderingen bevestigen echter de regel: het
voor rekening van Cuypers gebouwde huisje
aan de Brink werd uitgevoerd met als hoofd
kleur blauw...
Eenheid
Voor de inrichting van het kasteel werden
diverse grote aankopen gedaan. Kunstwerken
kwamen uit alle delen van de wereld, waardoor
het interieur een bonte verzameling van kost
baarheden is geworden. Groot, kostbaar en
zeldzaam, dat lijken de voornaamste criteria te
zijn geweest bij de aanschaf van kunstvoorwer
pen. Een Japanse draagkoets, Vlaamse wandta
pijten, enorme Japanse vazen, 17de-eeuwse
schilderijen en kostbare tapijten vullen de door
de werkplaatsen van Cuypers gedecoreerde
vertrekken. Overigens was de barones niet zo te
spreken over de stijl waarin het kasteel werd
ingericht. Het slaapvertrek van Helene is de
enige kamer die volledig is ingericht in Franse
(neo-)barokstijl.
Familieband
Bijzonder is dat, op de enkele jaren geleden ten
behoeve van de restauratie helaas geveilde
objecten na, het interieur nog steeds compleet
is. Een andere bijzonderheid is de band die de
familie Van Zuylen nog steeds heeft met het
kasteel.
De hele maand augustus is het kasteel het
onderkomen van kleinzoon Thierry, de huidige
eigenaar, en zijn familie. En om de band met de
dorpelingen in stand te houden is de familie
ook ieder jaar aanwezig bij de festiviteiten rond
de Haarse kermis.
Het park
Het rond het kasteel ontworpen park bestaat
uit een aantal onderdelen. Direct om het
kasteel liggen de tuinen, die elk een eigen
thema hebben. Zo zijn er onder meer een
Romeinse tuin, een grand canal en verdedi
gingswerken. Het park is aangelegd in land
schappelijke stijl, en bestaat uit twee delen: het
Noorder- en het Zuiderpark Dit omdat de
provincie destijds geen toestemming gaf om de
doorgaande weg af te sluiten Beide parken
worden daarom verbonden door een cement-
rustieke brug, terwijl door een 'middeleeuwse
wal' de weg vanuit de richting van het kasteel
niet zichtbaar is.
Vlak bij het kasteel staat ook de voorvaderlijke
slotkapel, een door Cuypers op de oude ruïne
herbouwde kapel, die omstreeks 1900 dienst
deed als stal. Cuypers verhoogde de spits, waar
door vanaf de Van Zuylenlaan een silhouet van
torens ontstaat, dat het sprookjeskarakter
alleen maar versterkt. Deze brede Avenue van
Zuylen met zijn grote hek en het inmiddels
bijna onherkenbare 'rond point' vormen de
statige entree van het park vanuit het zuiden.
Aanpak park
Net als de rotonde is de ook de laan naar het
kasteel sterk in verval. Het landschapspark is er
nog erger aan toe. Vijvers zijn dichtgeslibd,
bruggen en paden zijn onbegaanbaar.
februari 2001
