december 2000
Heemschut
41
Huis ten Bosch in Den Haag, residentie van het Koninklijk Paar.
Het huis te Warmond. Voldoende geld om het park in ere te herstellen is
er niet. De natuurwaarde is groot.
Zuid-Hollandse kastelen en buitenplaatsen zijn
iconen van de historische ontwikkeling van de
provincie als invloedrijke bestuursregio. Zij zijn
meer dan het behouden waard!
Expositie
In opdracht van en gefinancierd door de
provincie Zuid-Holland heeft sedert 1996 een
inventarisatie van alle kastelen en buitenplaat
sen plaats gevonden. De resultaten werden te
boek gesteld. Tevens zal de expositie Zuid-
Hollandse Kastelen en buitenplaatsen in de
provincie rouleren. Aan de samenstelling van
het boek hebben diverse auteurs van diverse
pluimage hun bijdragen geleverd; van weten
schappers, tot amateur-historici en studenten
van de vakgroep Kunstgeschiedenis van de
universiteit van Leiden. Dat maakt het boek
ook divers. Het moest bovendien voor een
groot publiek toegankelijk zijn, dus het heeft
geen notenapparaat, maar wel een zeer uitge
breide literatuurlijst, index en repertorium,
waarin alle ruim 200 locaties in het kort worden
beschreven.
Thema's
De inleiding beslaat uit vier hoofdstukken met
thema's van meer algemene aard, te weten: De
elite van Zuid-Holland, Middeleeuwse kaste
len, buitenplaatsen, flora en fauna op de Zuid-
Hollandse buitenplaats. Een deel van deze
informatieve hoofdstukken overschrijden de
provinciale grens.
In het hoofdstuk over de buitenplaats staat de
historische context van de buitenplaats centraal
en wordt ingegaan op de materiële aspecten:
vorm, architectuur, interieurs, bijgebouwen en
dienstgebouwen, tuinmuren, hekken enz.
Verder krijgen het leven op de buitenplaats en
de teloorgang, herwaardering en instandhou
ding van de buitenplaatsen aandacht.
Inmiddels is de Rijksdienst in de afrondingsfase
beland van haar beschermingsprogramma
historische buitenplaatsen. Behalve de 100
buitenplaatsen die via het MSP (Monumenten
Selectie Project) werden ingeschreven in het
register van Rijksmonumenten, worden nog
eens 434 oudere buitenplaatsen van voor 1850
in het Monumentenregister ingeschreven,
waarmee tuinen en parken ook veilig zijn
gesteld.
Zestig beschrijvingen
Het overgrote deel van het boek wordt ingeno
men door uitvoerige beschrijvingen en vele
kleurige afbeeldingen en plattegronden en de
zestig meest representatieve en interessante
voorbeelden in de provincie. Bij het lezen van het
boek kunnen we alleen maar constateren dat
Zuid-Holland heel rijk is aan kastelen en buiten
plaatsen en dat we nog veel niet kenden. Mis
schien moet dat wel een beetje zo blijven, want
een buitenplaats is en moet een oase van rust
blijven. Slechts bescherming en instandhou
ding zijn van belang opdat er niet nog meer van
deze kostbare bezittingen wordt afgepeuzeld ten
behoeve van verstedelijking en infrastructuur.
Drs. V. Collette is medewerker cultureel erfgoed
van de provincie Zuid-Holland.
Expositie: samenstelling bureau TGV;
foto 's Maarten Brinkgreve
Kastelen en buitenplaatsen in Zuid-Holland';
onder redactie vanjos Stövermet medewerking
van Vincent Collette, Rianne van Hilten, Robert
van Lit, Carla Oldenburger-Ebbers en Heimerick
Tromp.
Zutphen, De Walburg Pers, 2000. Hip.
ISBN90 5130 018 8. Prijs f 19,50, na 1 januari
2001 f99,-.
