Nieuwe uitgaven
Anne-Marie ten Cate
Heemschut
23
Architectuuragenda NAi
Misschien wat laat in deze rubriek,
maar niet minder de moeite waard
is de agenda 2001 van hetNeder-
lands Architectuur instituut, met
als onderwerp'Reisschetsen van
Nederlandse architectende inlei
ding is van Barham Laan. De reis
schets was eeuwenlang het
medium bij uitstek om indrukken
vast te leggen. Het NAi bezit vele
van deze indrukken in de nalaten
schap van Nederlandse architec
ten. Ze geven een spontane weer
gave van de fascinatie van een
architect voor architectuur.
Immers indrukken tijdens een reis
vormen voor een architect een
voortdurende inspiratiebron. Veel
van de afgebeelde tekeningen zijn
dan ook vooral details van een
bouwwerk. Afgebeeld zijn vluch
tige schetsen, maar ook minutieus
getekende en ingekleurde indruk
ken (Zocher). En de interesses van
de reizende architecten lopen ver
uiteen; zo tekende Staal graag
verstilde woestijnlandschappen en
Van Eesteren gezichten op indus
triegebieden, somber en donker
verbeeld.
De Grand Tour, de grote reis naar
Italië en Rome hield eeuwen
stand. Het was de reis waarbij
karakter gevormd en kennis van
andere beschavingen vergaard
werd. Daarbij speelden de Prix de
Rome en de Grote Prijs (sedert
1817) een belangrijke rol. In de
inleiding worden de bestemmin
gen van verschillende Nederlandse
architecten beschreven zoals
LelimanGodefroy, Muysken
Berlage en Kromhout.
Rotterdam, NAi uitgevers, 2000.
ISBN90 5662 154 8. Prijs, f34,50.
Vervolg van pag. 21 Heemschut Persprijs
alsmede cultuurlandschappen. In
aanmerking komen geschreven
artikelen of series, dan wel
radio/tv-producties of series.
Nieuw dit jaar is dat ook websites
kunnen meedingen naar de prijs.
Ze moeten een journalistiek
karakter dragen en zich richten
op een breed publiek, liefst zonder
vakjargon. Wie wil meedoen of
Rede prof. Asselbergs
Op 8 september 1999 sprak
Fons Asselbergs, directeur bij de
Rijksdienst voor de Monumenten
zorg, zijn inaugurele rede uit bij
de aanvaarding van het ambt van
bijzonder hoogleraar kunst en
cultuur, de.Ant.on van Duinkerken-
wisselleerstoel, aan de faculteit der
Letteren van de KU te Nijmegen.
In zijn rede 'Niets is zo veranderlijk
als een monumenteen pleidooi voor
het culturele argument' pleit hij
voor het opnieuw formuleren van
culturele argumenten om de
actuele herinrichting van
Nederland een culturele dimensie
te geven. Het monument, zowel
als de omgeving, veranderen
voortdurend; van functie, van
vormgeving en van samenhang.
Ook het begrip monument is aan
verandering onderhevig; van
object van geschiedenis en kunst
tot ensemble, een historisch stads
beeld, een woonwijk of een dorp
en tegenwoordig zijn ook cultuur
landschappen (polders, militaire
stellingen, plantsoenen en
begraafplaatsen) monument.
Monumentenzorg breidt zijn rol
verder uit met het leveren van een
aandeel bij de verdere inrichting
van Nederland, de transformatie
van steden, de infrastructuur van
water en wegen en de herinrich
ting van de buitengebieden.
Monumen tenzorg wil daarbij
adviseren en begeleiden, aanspo
ren tot historisch vooronderzoek
en de eigen expertise uitbreiden.
Zaak daarbij is dat het imago van
de monumentenzorg - de zorg en
verdeling van het geld, het naleven
van regels en de vraag wie waar
over beslist, acuut verandert.
op het werk van anderen wil atten
deren kan inzendingen toesturen
voor 1 maart 2001 naar:
Bond Pleemschut,
Nieuwezijdse Kolk 28,
1012 PV Amsterdam,
tel. 020-6225292, of
e-mail: info@heemschut.nl
Aan de hand van de beschrijving
van het lot van de Nijmeegse
benedenstad wordt de argumenta
tie kracht bij gezet en de basis voor
het betoog gelegd. Met de Nota
Belvedere is een eerste stap gezet,
met de Vijfde Nota Ruimtelijke
ordening zal ons cultuurlandschap
('culturele planologie' door Van
der Ploeg genoemd) voortaan de
verantwoordelijkheid van alle
ministeries zijn.
ZiDolle, Waanders, 2000. 45p.
ISBN90 400 9409 8. Prijs f25,50.
Op deze thematiek sloten ook
Asselbergs eerste tien colleges in
Nijmegen aan, die werden gebun
deld onder de noemer Monumen
tenzorg en stedenbouw; bouwstenen
voor het cultureel argument bij de
omgang met ons gebouwd cultureel
erfgoed'. Nijmeegse Colleges I
(1999-2000). De colleges zijn
toegespitst op de Nijmeegse situ
atie, maar de voorbeelden zijn ook
elders in Nederland herkenbaar.
Van het vroege Valkhof, via de
Wederopbouw naar vinex en post-
vinex zijn de onderwerpen van de
colleges, welke zijn samengevat en
voorzien van aanbevolen literatuur
voor verdere studie.
Zwolle, Waanders, 2000. 30p.
Prijsf 15,-.
Beide uitgaven zijn te bestellen bij de
Rijksdienst voor de Monummten-
zorg, postbus 1001, 3700 BA Zeist.
Monumenten van Rheden
In samenwerking met het Gelders
Genootschap verscheen als deel
één in de serie Monum.enten. in
Gelderland het boekje Monumenten-
gids Rhedensamengesteld door
Roger Crols e.n Jan Wabeke, onder
eindredactie tan Martin van Bleek.
De gemeente telt zeven dorpen,
waaronder Velp en Dieren. Plet
gebied wordt ook wel Gelders
Arcadië genoemd, duidend op het
heuvelachtige en vooral idyllische
landschap aan de veluwezoom met
als groot con trast de beboste stuw
wallen en het vlakke landschap van
de IJsselvallei. Vooral bekend om
de Posbank en hetNationaalpark
de Veluwezoom telt de gemeente
450 monumenten, van kasteel
Middachten tot het industriële
monument de Gazellefabriekin
Dieren. Vanaf 1986 is er gewerkt
aan het gemeentelijke monumen
tenbeleid en samen met het
Gelders genootschap werden de
cultuurhistorische waarden van
het gebied geïnventariseerd. In de
vorm van deze monumentengids
zijn de informatie en gegevens van
deze uitgebreide inventarisatie
voor een groter publiek toeganke
lijk gemaakt.
In het eerste hoofdstuk worden de
stedenbouwkundige en historisch
ruimtelijke ontwikkeling van het
de gemeente beschreven. Gevolgd
door een overzicht van de voor
komende bouwstijlen. Voorts
worden 47 monumenten afzon
derlijk in het kort beschreven en
afgebeeld. Vele gemeenten
zouden een voorbeeld kunnen
nemen aan deze uitgave waarin op
een overzichtelijke en aantrekke
lijke manier het culturele erfgoed
beschreven werd.
Utrecht, Matrijs2000. 88p.
ISBN90 5345 154 4. Prijs f 19,95.
De Posbank bij Rheden.
december 2000
