li
m* l||ïl|Öi
ilrtt .fe'. "3
i jS«®*
fy,v -
|- |^'-'T -
V'-3-ë?^-
r";r"
Si
Ite-i
12
Heemschut
Ifffci
VBW
mwm
V nr*
ar jkV3**«»-.•'••
W Ck^'v--p-'"'p"'-;"*
*Z ##7^ J?(V7
J f.'rt» o't'
yo.-.y "V V'
.v y V
'--» t>'. ^1
■.wtJtWtrru
*.v*-
3
R7WS9BSS
12
ÉPSRÏISW3»
tfsmrzmmizi.
*r>i« y
ii |ii ,1
T»
■''.iv -9 --ó *"f
t
'--V''*^» o'. J
•Jf *#,-
itwaigjau
^«VT!>W
™li;-;- r rT-**^*^j
:^Tïf*»
b|: jg.P;,-o--^trTT^ ..-e--,..r.yJj..--p^-T._,^.>--tr.i>-jj-<i-p-t;.^re -T^A.-^'■^TT-g 'J .^.v .V - y^c tl--.'■'tr'tr^r--'r—-ir--ir-1 <^*'-
••<;La*':.-.-»ï>^y ""-1 ■■■■•.v rVm -tip. ."®*Vr)l* #'Pc^^;5!afcSjO?ic^v»'.o v b£Tt T -V*»CV>. '••••-».- -'/• J"
fk M T5i - :;r<li!:iv,i:
vfe S^i.vf ij: jiüiiliiuli ii:
~f*.*w; wy.-n.vwy^
Plattegrond kasteel met
tuinen. Ontwerp
toegeschreven aan Van
Baurscheit. Tekening
Van der Meersch.
Ongedateerd.
Ontstaan en bewoners
De eerste bewoners zijn niet bekend. Kasteel
Gravenwezel behoort in de vroege middeleeuwen tot
het graafschap Strijen. Als dat uiteenvalt komt het
onder hertogjan Ivan Brabant (1252-1294) bijgenaamd
de Overwinnaar en maakt deel uit van het land van
Breda, doch wordt ingevolge diens uitspraak op 22 juni
1287 in tweeën gesplitst: een deel globaal gelegen rond
Breda wordt geschonken aan Raso van Gaveren, diens
neef ridder Gerard van Wesemael krijgt de heerlijkheid
Bergen op Zoom die zich uitstrekte totMerksem bij
Antwerpen. Opmerkelijk is dat de heren van
Gravenwezel in de hoge middeleeuwen als graaf
worden aangeduid; dit woord is afkomstig van het
latijnse 'greva', de voorzitter van de koninklijke recht
bank. Deze titelomschrijving treffen we aan in het
hoofdleenboek van de hertogen van Brabant, dat in
1312 als leenman van hertog jan III (de Triomfator) de
Heer van 's-Gravenwezel vermeldt: ene 'Walterus,
dictus greve van Wesele'. Na Walterus is het kasteel
veelvuldig van eigenaar verwisseld; geërfd, verdeeld,
verkocht. Het komt in handen van het geslacht de Glymes
bijgenaamd 'de Berghes, of Van Berghen' en wordt
aangekocht door Jan de Glymes (1417-'94), Heer van
Bergen op Zoom. Saillant detail is dat we diens naam in
1485 ook tegenkomen aan het hof in Mechelen, als
opvoeder en raadsman van Filips de Schone. Jan II
wordt opgevolgd door Anton van Berghen, op zijn beurt
in 1560 opgevolgd door zoon Alfons, die nog datzelfde
jaar Gravenwezel overdraagt aan zijn broer Jan van
Berghen. Diverse malen nog wisselt het kasteel van
eigenaar, de meest bekend geworden bewoners zijn de
geslachten Van Susteren, eigenaar van 1728 tot 1764,
en Roose de Baisy tot 1819 en sindsdien Gilles de Pélichy
tot 1984. In dat jaar koopt de Antwerpse antiquair Axel
Vervoordt het kasteel en vestigt zich daar met zijn
gezin en bedrijf. Dan breekt een periode van grote
bloei en geleidelijk herstel aan; die uiteindelijk in een
voorbeeldige restauratie uitmondt.
Bouwgeschiedenis
Wie de eerste bouwheer was, en hoe het er toen heeft
uitgezien weten we niet, evenmin is het bouwjaar
bekend. Le Roy noemt als stichters de heren van Bergen
op Zoom. Wel bevinden zich in het Cartularium van
de abdij van Villers oorkonden uit de 13 de eeuw waarin
de naam Gravenwezel voorkomt, zodat we mogen
aannemen dat toen de burcht bestond. Het lijkt er op
dat Gravenwezel in oorsprong een vierhoekig kasteel is
geweest, mogelijk met een rechthoekige zaaltoren. De
gravure van Le Roy uit 1678 toont de grote poort met
duiventoren van de buitenhof en vandaar een brug
december 2000
