Gedempte Haven in Breda wordt
«1
Bert Franssen
Cityvorming. Bereikbaarheid. Parkeerplaatsen. Dat waren in de
jaren '60 ook in Breda trefwoorden in het gemeentelijk beleid.
Het leidde onder meer tot demping van de gezichtsbepalende
Haven in 1962. Een daad waar geen zegen op rustte. Want de
tegenstanders, waaronder Heemschut, kregen na de demping
geleidelijk een forse meerderheid. 'Een grote vergissing' noemde
de toenmalige wethouder Welschen in 1986 de demping. En nu
is het zo ver: zeer waarschijnlijk gaat de haven binnen enkele
jaren weer open.
4
Heemschut
augustus 2000
ii
Begin jaren '30 al had Breda plannen om de
binnenstad voor het autoverkeer te ontsluiten.
Er moest een goede verbinding komen tussen
het zuiden en noorden van de stad. Eind jaren
'30 werd de hoofdtak van de rivier de Mark, die
van de Seeligkazerne tot de Tolbrug liep,
gedempt. De Haven, waar je alleen via de Mark
kon komen, bleef open als een soort cul de sac,
waar het water niet meer stroomde en de riolen
op uitkwamen. In de tweede fase van het plan
zou ook de haven zelf eraan moeten geloven.
Hèt argument: de haven was zwaar vervuild en
stonk enorm, vooral op warme dagen. Op
14 juni 1950 viel de beslissing. Met één stem
meerderheid besloot de gemeenteraad tot
demping over te gaan.
Toen de gemeente een riolering aanlegde, die
niet meer op de haven loosde, ontviel haar het
voornaamste argument en de dempingplannen
verdwenen eventjes in de ijskast. Eventjes, want
het plan bleef dreigend boven de markt hangen
en in 1962 lag het raadsbesluit weer op tafel.
De haven zou plaats moeten maken voor een
verkeersweg, die aansloot op de al eerder
gedempte Markendaalseweg. Onder de weg
was een parkeergarage voor 275 auto's gepland.
Er was nog steeds veel tegenstand. Breda had
een Comité Behoud Binnenstad, dat er met
name op wees dat de stank bijna helemaal verd
wenen was. Ook Heemschut liet zich horen. In
een brief aan het Ministerie van Onderwijs:
'Indien er een stadsbeeld is, dat voor de
bescherming op grond van de Monumentenwet
in aanmerking komt, dan is het wel het onder
havige geheel van monumentale gebouwen,
een fraaie gracht en een welhaast onovertroffen
vestingbouw.'
Het baatte niet. In 1963/64 werd de haven
gedempt. Het werd één van de meest karakter
loze straten van de stad.
Grote vergissing
Niet lang na de uitvoering van het besluit
begon spijt door te klinken. Zonder het water
was de Gedempte Haven een en al treurigheid.
De straat werd in vele rijstroken verdeeld,
kreeg een woekering van verkeersborden en
had als dominerend element de ingang naar de
ondergrondse parkeergarage. Dat alles als
