Excursie Heemschut Groningen
Excursie Heemschut Limburg
Van Verlichting tot champagnejaren
Nieuwe PR-medewerker
augustus 2000
Heemschut
19
In de jaren tussen 1775 en 1875 bestond erin
en rond De Marne een boerenelite, beïnvloed
door de ideeën van de Verlichting en later door
het liberalisme. Een belangrijke rol bij de
ontwikkeling van de plattelandsbevolking
speelden Marten, Aedsges uit Zuurdijk en zijn
zoons Douwe Martens Teenstra en Aedsge
Martens Teenstra. De boerderijen van Douwe
Martens en Aedsge Martens liggen in de Oude
Ruigezandster Polder ten westen van
Oldenhove. Deze polder werd in 1794 volgens
de plannen van de Teenstra broers ingepolderd.
Tijdens de excursie brengen we een bezoek aan
de boerderij die in 1796 gebouwd werd door
Douwe Martens Teenstra. In het interieur zijn
nog allerlei verwijzingen naar de experimenten
van Douwe Martens op het gebied van de land
bouw, de natuurkunde, sterrekunde en land
meetkunde te zien. Jacob van hennep, die met
zijn vriend Dirk van Hogendorp deze boerderij
in 1823 bezocht, vertelde in zijn reisverslag
over dit bezoek.
Een belangrijke rol in de verspreiding van
vernieuwingen in de landbouw speelde later de
'Nieverheid' opgericht in Leens in 1841, een
onderafdeling van het Genootschap tot bevor
dering van Nijverheid en Landbouw in
Onderdendam. Leden van de 'Nieverheid'
waren onder anderen Zijlma, Dijkhuis en
Torringawe lezen hun namen op de fraaie graf
stenen met bijzondere voorstellingen op het
kerkhof van Zuurdijk.
De periode van 1850-1875 waren de 'champag
nejaren' voor de Groningse boeren. Zij
vergrootten in deze tijd hun boerderijen met
imponerende voorhuizen, zoals we kunnen zien
bij ons bezoek aan de Enne Janshoeve in
Maarhuizen. In deze, voor Groningse begrip
pen bescheiden boerderij, zijn delen van het
oorspronkelijke interieur te bezichtigen.
Programma
We beginnen de excursie van 23 september om
10.15 met koffie in de pas gerestaureerde
restauratie van het Groninger Hoofdstation.
Na een bezichtiging van de stationshal,
vertrekken we om 11.00 uur per bus naar de
wierde Maarhuizen, waar we de 'Enne Jans
Heerd' en het kerkhof bezoeken. Via een boer
derij met fraaie tuin op de wierde Schouwen
gaan we naar Wehe den Hoorn voor de lunch
om 13.00 uur. Hier zal de burgemeester van
De Marne, mevrouw Stam., iets vertellen over
het monumentenbeleid. Om 13.45 vertrekken
we naar de kerk van Zuurdijk, waar Reint
Wobbes ons iets zal vertellen over ontwikkelin
gen in deze streek tijdens de 'champagnejaren'
en ons zal wijzen op bijzondere grafstenen. Via
Ewer, een boerderij uit de jaren '20, met land-
arbeidershuisjes op het terrein, en het gemaal
Elektra rijden we naar de Teenstraheerd. Via
Lauwerszijl en Zoutkamp bereiken we om
omstreeks 16.00 uur de borg Verhildersum.
Hier is gelegenheid voor bezoek aan het borg-
gebouw en de min en voor het drinken van een
kop thee in het schathuis. Om 17.30 zijn we
weer bij het Hoofdstation in Groningen.
De kosten van de excursie: 45,-Opgave
uitsluitend door het overmaken van dit bedrag
op girorekening 402628489 t.n.v. de
Provinciale commissie Bond Heemschut. Het
aantal deelnemers is beperkt tot 50 personen.
De aanmeldingen worden in volgorde van
binnenkomst behandeld. Bij overintekening
wordt onmiddellijk gerestitueerd. De 50 deel
nemers ontvangen bericht na aanmelding en
meer informatie over de excursie.
De jaarlijkse excursie van de Afdeling Limburg
vindt dit jaar plaats op zaterdag 16 september in
Echt en omgeving.
De stoptrein vanuit Roermond arriveert om
10.01 uur in Echt. U wordt dan gelijk 'gecon
fronteerd' met het eerste onderdeel van de
excursie, want het stationsgebouw is dankzij
inspanningen van de Bond Heemschut en de
gemeente Echt behouden gebleven.
Om 10.30 uur wordt u op het nieuwe gemeen
tehuis ontvangen met koffie en vlaai.
Vervolgens wordt een bezoek gebracht aan het
oude gemeentehuis (in 1887gebouwd door
Johannes Kaijser), waar thans het streekmuseum
is gehuisvest.
Het dankzij Heemschut behouden station van Echt.
Tegen 12.00 wordt een kleine wandeling
gemaakt naar de Landricuskerk, die vervolgens
wordt bezichtigd; tevens wordt een bezoek
gebracht aan de bedevaartkapel en de voetval
len in Schilberg.
Om 13.00 uur wordt u een lunch aangeboden
bij de Sichting Pepijn.
Het middaggedeelte bestaat uit een bezoek aan
de Cisterciënzerabdij Lilbosch, alwaar door
pater Malachias een rondleiding wordt
verzorgd. Lilbosch is het laatst overgebleven
kloosterlandbouwbedrijf in Nederland.
Rond 17.00 uur wordt de dag met een drankje
afgesloten. De trein naar Roermond vertrekt
om 17. 28 uur.
De afstand tussen de verschillende excursie
onderdelen wordt met de bus afgelegd. U kunt
dan genieten van het Midden-Limburgse land
schap.
Aan de deelnemers zal een kleine brochure
worden uitgereikt.
De kosten die aan de excursie zijn verbonden
bedragen 50,-. U dient dit bedrag voor
10 september over te maken op girorekening
132225344 van de Bond Heemschut Limburg
te Mechelen (Limburg).
Meer info bij PR-medewerker Frank Hovens
(043) 3257533.
Kees Teszelszky (28 jaar) is aangesteld als
nieuwe coördinator PR en Voorlichting
van Heemschut als opvolger van Titia
Kloos, die haar werkzaamheden als eind
redacteur van Kunstwerk gaat uitbreiden.
Kees heeft de studies Politieke Weten
schappen en Oost-Europese Studies afge
rond. Reeds jaren is hij lid van Heemschut
en acti ef als amateur-archeoloog en
bouwhistoricus. Hij heeft enkele jaren
gewerkt op de PR-afdeling van een groot
ingenieursbureau, waar hij zich ondermeer
intensief bezig hield met internet.
