12
Heemschut
Kerkgracht Sommelsdijk de waterverversching van de Kerkgracht een nieuw
voor de demping. gezichtspunt heeft voorgedaan, neemt de Bond
Heemschut hierbij de vrijheid U nogmaals te verzoe-
Kerkgracht na de demping. k-en op uw besluit tot demping van de Kerkgracht en de
daaruit volgende vernieling der schoonheid van
Sommelsdijk terug te komen.' Ondanks de toelichting
die de bond hierop gaf (de watervervuiling zou eenvou
dig en goedkoop op te lossen zijn met behulp van een
speciale rioleringsbuis) liet het gemeentebestuur zich
niet meer vermurwen en dempte de gracht definitief.
Sinds 1994 waren er plannen om de gracht in
Sommelsdijk terug te brengen, maar die zijn om
verschillende redenen (zoals veiligheid van kinderen
die in het gedrang zou komen en de onderhoudskos
ten) op de achtergrond verdwenen.
Dat de pogingen van de Bond Heemschut ook vaak
succesvol waren, mag blijken uit de voorgenomen
demping van de grachten langs Bloemendaal en de
Niesenoortsburgwal in Monnickendam in 1933De
gemeenteraad ontvouwde deze plannen in het kader
van de werkverschaffing. Heemschut protesteerde
hiertegen en bracht het advies uit de schoeiing te
herstellen, riolering aan te leggen, bomen te planten en
een uitbreidingsplan te maken. En de brief had succes.
In 1934 stapte het gemeentebestuur van de plannen af
en liet de grachten ongemoeid.
Ruim baan voor het verkeer
Met de toenemende welvaart nam vanaf de jaren '5 0
ook het wegverkeer toe. De mensen wilden met hun
auto de stad in kunnen en gemeentebesturen sprongen
daar graag op in. Havens, grachten en vaarten werden
verruild voor ruime wegen en parkeerplaatsen.
Verkeerskundigen ontwikkelden spannende plannen
voor een geheel vernieuwde binnenstad met ruim baan
voor de auto. In de jaren '50 was het plan Kaasjager daar
een goed voorbeeld van. Het gemeentebestuur van
Amsterdam besloot hoofdcommissaris van politie
H.A. C.J. Kaasjager te raadplegen inzake de verkeers-
en parkeerproblematiek in de binnenstad. Tijdens de
spitsuren dreigde deze volledig verstopt te raken en
het was hoogst noodzakelijk dat de gemeente actie
ondernam. Dit resulteerde in het beruchte plan van
Kaasjager. Hij stelde voor een deel van de Amstel, het
resterende deel van het Rokin, het Singel, verschil
lende andere grachten en de open havenfronten te
dempen en in te richten als een doorgaande verkeers-
ringweg rondom de binnenstad. Het plan lekte uit naar
de media en er werd met grote verontwaardiging op
gereageerd. Een stroom van protesten kwam op gang.
Regelmatig publiceerden de kranten gekscherende
alternatieven, zoals de sloop van het Paleis op de Dam
zodat daar een parkeerplaats gemaakt kon worden.
Een heuse demonstratie waaraan zo'n zesduizend
Amsterdammers deelnamen vond plaats. Hun motto
'Geen afval in de gracht, geen asfalt in de gracht' en de
vele andere protesten leidden ertoe dat in 1955 afstand
genomen werd van deze plannen. De jaren '60 en '70
zouden zich echter kenmerken door de vele dempin
gen elders in Nederland. In Assen verdween de Kolk
onder het asfalt, de haven van Breda moest eraan
geloven en een deel van de singels in Utrecht werden
als verkeersweg ingericht. Het verkeer kreeg een
prominente plaats in de binnenstad.
De tijdgeest van toen staat echter pal op die van nu:
gemeenten streven nu naar autoluwe binnensteden en
dorpskernen. In vergelijking met de jaren '60 is er
duidelijk sprake van een nieuwe situatie. Water als
onderdeel van de openbare ruimte is niet langer die
stinkende poel die gedempt moet worden of plaats
augustus 2000
