8
Heemschut
augustus 2000
Waar het water van de Veenkade ophoudt, op
de achtergrond de westelijke gevelwand van de
Noordwal.
hang maakt dit echter weinig uit: geen water is
geen water, een verdwenen gracht een verdwe
nen gracht en daarmee basta.
Westelijke gevelwand van de Prinsengracht,
waarvoor in een verwijderde toekomst ook
ontdempingsplannen bestaan.
Heilzaam voor de stad
Als uitvloeisel van de Cultuurhistorische
Verkenning is ook een aantal aanbevelingen
gedaan. De eerste en ook het makkelijkst te
verwezenlijken is die om de Noordwal weer
open te graven. De laatste zullen inderdaad de
eerste zijn. Deze ontdemping wordt zowel
door het stedelijk bureau Monumentenzorg
als de dienst Stadsontwikkeling voorgestaan.
Verkeerstechnisch kan het allemaal weinig
kwaad, de toekomstige kaden hebben dezelfde
breedte als de rijstroken nu, alleen de parkeer
plaatsen zullen komen te vervallen, maar het
gaat om slechts enkele tientallen plaatsen. Bij
Stadsontwikkeling verheugt men zich op het
herstel van de logica in het stedelijke weefsel:
de buitenrand van de 17de-eeuwse stad wordt
hier weer volledig zichtbaar en als zodanig ook
beleefbaar. Het water als leidraad en middel om
makkelijker de weg in de stad te kunnen vinden.
Monumentenzorg deelt die mening maar ziet
ook winst in de hogere beeldkwaliteit, met
name waar het de weerspiegeling van de paleis
tuin van paleis Noordeinde en de ingang daar
van, in het water betreft. Water op een plek als
deze voorziet in een altijd aanwezig en als
zodanig rustgevend element in de stad.
Tegelijkertijd is water door zijn beweeglijkheid
en telkens veranderende spiegeleffecten een
levend en afwisselend gegeven. Het terugbren
gen van het water tussen Toussaintkade en
Bilderdijkstraat heeft dus nogal wat positieve
gevolgen.
Deze eerste ingreep, waarvan wel zeker is dat
die doorgaat, doet sommigen naar meer verlan
gen. Stadsontwikkeling is evenwel van mening
dat het maken van mooie 'plaatjes' alleen niet
de reden mag zijn om nog meer gedempte
grachten weer open te leggen. Wel pleit mer er
vanuit een meer stedebouwkundige betrokken
heid voor op sommige punten van de stad, waar
de gracht zelf nog wel helemaal aanwezig is,
iets te doen aan de bebouwing en het gebruik
van de ruimte langs die gracht. Spiegelend
water is alleen aangenaam of mooi bij de gratie
van datgene wat zich erin spiegelt en ook daar
kan op sommige punten in de stad nog heel wat
aan verbeteren.
In dit nog tamelijk bescheiden project, maar
wel op een betekenisvol gelegen punt kunnen
in ieder geval zowel monumentenzorgers als
stedenbouwers enige ervaring opdoen ten bate
van mogelijke volgende ontdempingen in de
Hofstad.
Drs. L.van der Meuk is bouwhistoricus en. PR-
medewerker van Heemschut Zuid-Holland.
