Panoven Zevenaar zoekt vrijwilligers
Erna Kruitwagen-Hajenius
Recreatieoord de Panoven is een stuk industrieel erfgoed uit
1860, met als nieuwe bestemming dakpan- en baksteenmuseum
met bovendien de functies dagrecreatie, verblijfsrecreatie,
horeca, familiecamping en informatiepunt Gelderse Poort. In juli
en augustus dit jaar zal een aantal studenten van de Hogeschool
uit Den Bosch zich inzetten voor een inventarisatieproject.
Daarmee worden studiepunten verdiend. Naast deze studenten
zijn nog vele handen welkom voor het schoonmaken en
schilderen van diverse machine onderdelen.
Oproep
juni 2000
Heemschut
7
De panoven te Zevenaar.
Zevenaar ligt in het centrum van de Liemers,
omgeven door de rivieren de Rijn en de IJssel,
en grenst aan het stroomgebied van de Oude
Rijn. De klei is hier uitermate geschikt om
stenen te bakken. Er is in Zevenaar dan ook
sprake van een lange traditie. Bij het verlenen
van stadsrechten in 1487 was er al een stads-
steenoven.
In 1860 werd op de Kievitsdel in het buurt
schap Ooy bij Zevenaar een steen- en pannen-
bakkerij gesticht die onder verschillende eige
naren tot 1983 als de Panoven in bedrijf is
geweest. Tot in dat jaar werd op de Panoven
nog op ambachtelijke wijze stenen gebakken.
Nu zijn de Panoven en de achterliggende loods
op de Rijksmonumentenlijst geplaatst (bij
beschikking van de minister van WVC in 1988)
en heeft het de functie van baksteenmuseum en
streekinformatiecentrum.
Achtkantig gebouw
De Panoven is een groot achtkantig gebouw
met een overstekend schildvormig pannendak
rond een dertig meter hoge schoorsteen.
De oven is thans de laatste in zijn soort (de
laatste ronde zigzagoven in West Europa) en is
daarmee een prachtig voorbeeld van de tradi
tionele baksteenproductie.
Niet alleen het markante ovengebouw is
zonder meer uitzonderlijk, maar ook de andere
gebouwen zijn de moeite meer dan waard.
Het authentieke oude steenbakkerbedrijf is nog
volledig in tact gebleven. Middels de ruime
droogloodsen, de baggermachine, de originele
historische Aberson persmachine en de tasvel-
den kan men het hele proces van steenfabricage
van stap tot stap volgen.
Het geheel is in redelijke staat en geeft een
representatief beeld van een stenenbakkers
bedrijf uit de eerste helft van deze eeuw.
Het zal geen verwondering wekken dat hier het
Nederlandse Baksteenmuseum uitstekend op
zijn plaats is. De steenfabrieken hebben
eeuwenlang een belangrijke rol gespeeld in het
rivierenland. De geschiedenis van de baksteen
industrie is sociaal, landschappelijk en techno
logisch belangwekkend. De Nederlandse archi
tectuur is sterk verbonden aan bakstenen en
keramische dakpannen.
Niet alleen in industrieel archeologisch opzicht
is de Panoven belangwekkend; het heeft ook
een grote landschappelijke waarde. Het
markante ovengebouw vormt een karakteristiek
en schilderachtig element in het rivierenland
schap.
Dit voorjaar is er een verbouwing begonnen
van de loods (rijksmonument) tot informatie
ruimte natuurhistorie en cultuurhistorie.
Studenten bouwkunde en mogelijk ook werk
tuigbouw van de hogeschool Den Bosch zullen
zich vanaf juli dit jaar inzetten.
Stichting de Panoven en recreatieoord de
Panoven doen een beroep op een ieder zich als
vrijwilliger aan te melden voor allerhande
herstel werkzaamheden aan het museale traject.
Verblijf op de Panoven is dan gratis.
Voor meer informatie:
Erna Kruitwagen-Hajenius
Tel/fax (0316) 523520
e-mail panoven@geldersepoort.nl
internetwww.panoven.com
