xinkhovE
giEw isipsrarf. utnr.Et.uL
Studiedag
Heemschut
juni 2000
Bejaardentehuis Brinkhove te Zeist.
- de begrenzing van de wijk;
- de infrastructuur;
- de groen en waterstructuur;
- de functionaliteit (de verdeling woonbebou
wing versus bijzondere bebouwing, zoals
winkels scholen en kerken, laagbouw versus
hoogbouw, particuliere versus sociale
woningbouw, modern versus traditioneel);
- landmarks en zichtlijnen.
De quick scan methode zullen wij in een
volgende Heemschut toelichten.
Behalve het nieuws over de inventarisatie van
de Wederopbouwarchitectuur waren er mëer
interessante sprekers. Vincent van Rossem, werk
zaam bij bureau Monumentenzorg Amsterdam,
hield een kritisch maar geestig betoog.
Wetenschappelijk architectuurhistorisch
onderzoek is veel te veel gericht (geweest) op
de grote architecten in binnen en buitenland.
'Van Van Eesteren en Berlage weet ik inmid
dels veel te veel!', zegt hij schertsend. De kloof
tussen wetenschappelijk onderzoek en de
praktijk, de monumentenzorg is enorm.
De Nederlandse architectuur is veel veelzijdi-
ger dan uit de huidige staat van onderzoek
blijkt.
Waarom is er nog geen proefschrift over
A.L. van Gendt, of over diens zonen, over vader
en zoon Salm ofjoseph Hermann? En waarom is
er tot op heden weinig oog voor de ambachte
lijke finesses van het architectonisch ontwerp?
Bij publieke werken in Amsterdam alleen al
ligt nog stof voor minstens tien proefschriften,
aldus Van Rossem. Tijdens de inventarisatie
van de jonge bouwkunst is gebleken dat er in
Nederland nog een enorm onontgonnen
onderzoeksterrein is.
«fa*, j -» l
Betutteling
In Engeland, zo bleek uit de inleiding van
Martin Cherry, Director of Program van
English Heritage, is men al veel verder met in
het in kaart brengen van naoorlogse architec
tuur, kent men een wettelijke grens van 30 jaar
en is 'listing' (bescherming) vaak in overleg en
coöperatie met de architect en bewoners c.q
gebruikers. 'We are taking conservation too
far', zo begon hij zijn betoog. Het leek mij, dat
het beleid wat betreft recentere 'listed' archi
tectuur in Engeland veel soepeler is. Men is
minder bang voor veranderingen, als deze maar
verantwoord zijn.
De heer Timmermans van Hüs en Hiem toonde
een methode hoe de gemeente Heerenveen de
gegevens van het Monumenten Inventarisatie
Project heeft gebruikt om een gemeentelijke
monumentenlijst samen te stellen. Hij sugge
reerde dat eigenlijk alle ge-MIP-te panden en
gebieden behalve bij de welstandscommissies
ook bij de monumentencommissies gemeld
zouden moeten worden.
De burgemeester van Vaals, mevrouw Quint-
Maagdenburg ten slotte trok fel van leer tegen
de overheid. Staatssecretaris Rick van der Ploeg
had juist de Monumentenzorg weer een extra
impuls gegeven en gemeenten en provincies
meer ruimte gegund. Het geld en de kennis is
echter nog steeds niet daar waar zij het meest
efficiënt zou kunnen worden ingezet, namelijk
bij de gemeenten, aldus Quint. Zij gaf, namens
de lagere overheden, gezouten kritiek op het
beleid van de overheid en de starre regelgeving
als het gaat om de verdeling van de rijksmidde
len. 'Geef budgethouders (lees gemeenten) ook
het budgetrecht. We moeten af van de betutte
ling door de rijksoverheid.' Voorts stelde ze dat
bestaande kennis voor lagere overheden onbe
reikbaar is. Waarom zijn de databases van de
Rijksdiensten (monumentenzorg en oudheid
kundig bodemonderzoek) niet on-line op
lokaal niveau toegankelijk? Gemeenten moeten
voldoende financiële middelen krijgen om zelf
expertise in te huren, pas dan zal decentralisatie
naar behoren functioneren.
Decentralisatie van de Monumentenzorg moet
nu maar eens werkelijkheid worden.
Interieur voormalig Kruisherenklooster te Amersfoort.
Literatuur
Bosma, K en C. Wagenaar (red). Een genusloze
doorbraak: de geschiedenis van architectuur en stede-
bouw tijdens de bezetting en de wederopbouw van
Nederland. Rotterdam, 1995.
Ibelings, H. De Nederlandse stedenbouw van de
20ste eeuw. Rotterdam, 1999. (Een recente
uitgave van NAj-uitgevers, waarin de hoofd
lijnen van de stedenbouw op een overzichtelijke
wijze per decennium uiteen worden gezet.
ISBN 90 5662 085 1Prijs 79,50).
