Schoonhoven of Schoonhaven?
r
r
Leo van der Meule
Alweer zeker drie jaar staat de bebouwing van het terrein rond
de (rivier)haven in Schoonhoven, waar voorheen de HASKO-
verffabriek gevestigd was, op de agenda van Heemschut Zuid-
Holland. Een mooie oude stad, een beschermd stadsgezicht zelfs,
vervuilde grond en een armlastig gemeentebestuur, dat aan alle
kanten klem lijkt te zitten tussen ambities en wensen enerzijds en
helaas zeer beperkte mogelijkheden anderzijds.
Heemschut
juni 2000
Schoonhoven is al in de middeleeuwen ontstaan
als belangrijke rivierhaven en vestingstad.
Wie nu door Schoonhoven loopt ziet her en
der panden die ondanks hun jongere voorge
vels, uit de 19de eeuw veelal, een veel rijker en
ouder verleden daarachter doen vermoeden.
De 'hoofdstraat' van de stad is natuurlijk
'De Haven' waaraan het stadhuis, de N.H.-kerk
met zijn karakteristieke toren en vele voorname
huizen zijn gelegen. Op een brede overkluizing
van dit water, de dam, waar tot op heden ook de
markt wordt gehouden staat het Waaggebouw.
Ook verderop in de stad is veel te zien dat de
monumentenliefhebber interesseert en
bekoort, waar onder de jongere monumenten
de watertoren en de R.K.-kerk met ere vermeld
dienen te worden. De stad is ruwweg te
omschrijven als een tamelijk uitgerekte recht
hoek waarvan de korte zijden respectievelijk
naar de rivier, de Lek, en de Krimpenerwaard
zijn gericht. De Haven doorsnijdt de rechthoek
dan in de lengte vanaf de rivier landinwaarts.
Tussen de rivier en de stad liggen de
Voorhaven, direct aansluitend op de Haven zelf
en de Scheepmakershaven. Deze laatste is op de
kaart van Blaeu uit 1649 in volle glorie te zien:
een grote, zich druppelvormig verwijdende
havenkom, die op het punt waar de verbreding
begint tussen twee landhoofden een dubbele
klapbrug heeft om de doorgang over land
vanuit de stad via de Veerpoort naar de rivier
mogelijk te maken. Op de kaart tekenen zich
een houttuin af en wat loodsen, echte kadebe
bouwing lijkt, afgaande op Blaeu, te ontbreken.
Bij ons inspectiebezoek zien we inmiddels een
heel ander beeld: een vaste stenen brug met
daarnaast een vrij kleine waterpartij die, voor
wie niet beter weet, eerder overkomt als een
Plattegrond binnenstad Schoonhoven.
De verffabriek gezien vanaf de rvier met daarnaast de directeurswoning. Foto's auteur.
stadsvijver, met op de achtergrond een groep
fabrieksgebouwen mèt schoorsteen.
Het voormalig fabrieksterrein
Deze gebouwen, vrijwel alle van onbestemd
ontwerp, hebben deel uitgemaakt van de
HASKO verffabriek. Dit bedrijf is al enkele
jaren geleden naar een nieuw bedrijventerrein
aan de rand van de stad verhuisd. De directie
van de fabriek heeft evenwel alle grond nog in
eigendom en wil zelf, in samenwerking met een
projectontwikkelaar, hier een nieuwbouwplan
verwezenlijken. Het spreekt vanzelf dat uit de
hierop te verwachten winst de bedrijfsverhui-
zing althans gedeeltelijk moet worden bekos
tigd. Zoals zich liet voorzien zit de adder hier
niet zozeer onder het gras, als wel dieper weg
in de grond. Er is sprake van stevig vervuilde
grond en zoals overal elders vormen de kosten
die dat met zich meebrengt een fikse hindernis
bij de verwezenlijking van de plannen.
De gemeente zelf is heel nadrukkelijk geen
partij. Ten stadhuize kan men slechts via
onderhandelen, adviseren en het toepassen van
de verschillende wetten en regels trachten er
het beste van te maken. Bezwaren van o.a.
Heemschut, maar ook van de provincie en de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg hebben
al meerdere malen genoopt tot wijzigen van de
plannen. Nogmaals het staat al meerdere jaren
op de agenda van Heemschut Zuid-Holland.
