Korte berichten
Heemschut
39
NOORD-HOLLAND
Fort Velsen rijksmonument
IJmuiden Fort Velsen aan de
Kanaalweg 2 te IJmuiden is rijks
monument geworden. Staats
secretaris Van der Ploeg heeft dat
besloten en de Raad voor Cultuur
heeft ermee ingestemd. Het fort
maakt deel uit van de Stelling van
Amsterdam, dat sinds 1996 op de
Wereld Erfgoed Lijst van Unesco
staat.
De Stichting Menno van
Coehoorn had een verzoek tot
aanwijzing ingediend in verband
met de geplande aanleg van een
haven- en bedrijventerrein in de
Wijkermeerpolder. Daarvoor zou
het fort moeten wijken.
Museum op resten Kasteel van
Aemstel
Amsterdam Een museum op de
muurresten van het Kasteel van
Aemstel aan de Nieuwezijds Kolk
in Amsterdam. De Amsterdamse
wethouder R. Grondel heeft er
plannen voor. Het vermeende
Kasteel van Aemstel stamt uit de
13 de eeuw. Een deel van de muur-
resten werden in 1994 opgegra
ven, vier jaar later nog een stuk.
In het nieuwe museum zouden
bezoekers vanaf glazen hangbrug1
gen de historische, geelkleurige
muren kunnen bewonderen. Op
straatniveau komen winkels,
erboven een tentoonstellings
ruimte, zestien appartementen en
vier luxe penthouses.
De tentoonstellingsruimte is
bestemd voor archeologische
vondsten. Met de aanleg van de
Noord/Zuidlijn wordt naar
verwachting weer veel gevonden.
En dus is er behoefte aan een plek
om de resultaten tentoon te stellen.
Het Amsterdams Historisch
Museum heeft daarvoor te weinig
plaats.
Voor het museum moeten zes
panden verworven worden. Het
geheel kost 47 miljoen, minus
29 miljoen voor de verkoop van de
appartementen. Anderhalfjaar is
er aan de plannen gewerkt. In het
najaar beslist de gemeenteraad. De
reacties zijn tot nu toe positief,
ook van de eigenaren van de
panden.
Architecten: sloop Berlage-
blokken 'beschamend'
Amsterdam Een ramp. Zo
noemen twaalf prominente archi
tecten de sloop van de Berlage-
blokken rond het Javaplein in
Amsterdam in een brief aan staats
secretaris Van der Ploeg. Rudy
Uytenhaak schreef de brief, mede
namens Herman Herzberger, Sjoerd
Soeters, Noud de Vreeze, Maarten
Kloos, Kees Rijnboutt, Wiek Röling,
Hans Wagner, Benthem/Crouwel,
Manfred Bock en Wytze Patijn.
Stadsdeel Zeeburg wil dat de
Berlageblokken plaats maken voor
woningen en een supermarkt van
AlbertHeijn. De woontechnische
kwaliteit van de huizen zou slecht
zijn, de huizen nauwelijks
bewoonbaar en de begane grond
zou toe zijn aan een andere
functie, namelijk een supermarkt
van Albert Heijn. De winkelketen
zat al een tijdje op deze plek te
azen.
'Ronduit beschamend', noemen de
architecten deze argumenten. 'Is
het niet echt onsmakelijk om deze
grutterswens te stellen boven het
algemene culturele belang?' De
Berlageblokken 'vormen welhaast
het beste wat Berlage aan sociale
woningbouw naliet.' Het gemeen
telijk Bureau Monumentenzorg
pleitte al voor plaatsing op de
monumentenlijst. Maar het stads
deel wilde er niet aan.
Paramaribo strijdt tegen verval
De Stichting Gebouwd Erfgoed
Suriname wil de binnenstad van
Paramaribo op de Wereld
Erfgoed Lijst van Unesco hebben.
Maar Unesco heeft de aanvraag
voor de werelderfgoedlijst terug
gestuurd. Pas als er een goede
monumentenlijst en een monu
mentenwet is, als architecten
geschoold worden en er een NV
Stadsbeheer komt, mag de stich
ting weer aankloppen. Het
ontwerp monumentenwet is al
klaar. Maar Nederland heeft 7 ton
subsidie voor Stadsherstel inge
trokken. En zo zijn er nog meer
problemen.
Paramaribo is de grootste houten
nederzetting van het westelijk
halfrond. Maar er is veel verve
loosheid, en talloze branden
hebben historische panden vernie
tigd, in 1996 nog ging de 17de-
eeuwse Nationale Assemblee in
rook op. Reconstructie kost tien
miljoen gulden - waar haalt men
dat geld vandaan?
Paramaribo heeft een eigen
Surinaamse architectuur: symme
trische gevel, rechthoekige platte
grond, hoog dak en veel veranda's
en balkons. De kleur is wit, met
groene luiken en deuren, bakste
nen stoepen en palen. Er is veel
moois te zien, zoals de onlangs
gerestaureerde Portugees-
Israëlische synagoge. En de kathe
draal. Het grootste houten
gebouw in Amerika, geel en grijs
van kleur. Maar het gebouw zucht
onder de fysieke problemen. Een
restauratie werd afgeblazen toen
minister Pronk in 1997 de ontwik
kelingshulp stopzette. Nu heeft de
Stichting Gebouwd Erfgoed
Suriname de Europese commissie
te hulp geroepen. Als Brussel met
het restauratieplan accoord gaat,
kan het werk in januari beginnen.
Restauratiefonds: overheid moet
350 miljoen lenen
Het Nationaal Restauratiefonds
wil dat het kabinet 350 miljoen
leent voor monumentenzorg. Er is
namelijk een grote achterstand in
het restaureren van grote monu
menten. Loop je die achterstand
niet snel in, dan worden grote
restauraties uiteindelijk onbetaal
baar. Je bespaart kosten, als je
tijdig restaureert. Aldus mr. Pieter
van Vollenhoven, voorzitter van het
fonds bij de heropening van het
gerestaureerde kasteel Heeswijk.
LIMBURG
Over bruggen
Maastricht Tot en met
31 december vindt in de naast het
Bonnefantenmuseum gelegen
Wiebengahal te Maastricht de
gratis toegankelijke tentoonstel
ling 'Over bruggen' plaats. Op
artistieke wijze worden delen van
de Romeinse brug die tijdens
baggerwerkzaamheden in 1963 uit
de Maas zijn opgediept gepresen
teerd. Deze vondsten hebben een
grote wetenschappelijk en cultuur
historische waarde: het zijn namelijk
vaak restanten van gebeeldhouwde
Romeinse grafmonumenten die als
pijlerfundament of als stortmateri
aal werden gebruikt. Ondertussen
ligt er nog een grote hoeveelheid
materiaal op de Maasbodem. Met
het verstrijken van de tijd gaat de
toestand ervan sterk achteruit.
Uitstel van archeologisch onder
zoek en conserverende maatrege
len zal op korte termijn leiden tot
het verlies van talrijke epigrafische
en kunsthistorische documenten, en
van de overblijfselen van de oudste
brug van Nederland. Inmiddels zijn
weer verkennende dakwerkzaam
heden aan de gang, maar de daad
werkelijke opgravingen moeten
nog beginnen. De expositie maakt
het belang van deze opgravingen
zonder meer duidelijk. Rond de
thema's van de Romeinse brug en
het archeologisch onderzoek
worden verder de items 'het leven
in de Romeinse nederzetting' en
'de stedenbouwkundige ontwikke
lingen van Maastricht' gegroe
peerd. Bovendien is er een educa
tief programma opgezet.
De Wiebengahal zal vanaf 2002 het
belangrijkste archeologisch onder
komen zijn in Limburg. Uitdruk
kelijk wordt gestreefd naar een grote
toegankelijkheid. Deze zal zelfs zo
ver gaan dat bezoekers kunnen
meehelpen bij bepaalde aspecten
van het archeologisch onderzoek.
Geopend van dinsdag tot en met
zondag, van 11.00-17.00 h; info:
(043)3290190; 06-27370272;
www. vvvmaastricht. nl.
Vrijstaande leeuw met prooi.
Foto Paul Mellaart.
juni 2000
