Een camping van buitenplaatsen
Bert Franssen
Stichtse Lustwarande groeit dicht
De Stichtse Lustwarande, het zuidelijk deel van de Utrechtse
Heuvelrug, is 'een door particulieren geschapen lustoord, zoals
geen gemeenschap in Nederland ooit tot stand heeft weten te
brengen.' Auteur R. Van Luttervelt ging in 1949 een beetje uit
zijn dak. Maar je kunt wel met hem meevoelen, als je fietst of
rijdt over de N 225 tussen Utrecht en Rhenen. Aan weerskanten
van deze zeer oude weg, in de middeleeuwen 'Utrechtse weg'
genoemd, zie je nog steeds een buitengewoon groot aantal
buitenplaatsen. Wel 80 stuks, over een lengte van 40 kilometer
en dan te bedenken, dat het er ooit zo'n 150 waren. De
bedreigingen zijn legio. Een recent verschenen Geïllustreerde
Beschrijving van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg is dan
ook meer dan welkom.
12
Heemschut
Huis Broekhuizen, Leersum. Foto's A.J. van der
Wal, Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
De serie Nederlandse Monumenten van
Geschiedenis en Kunstdie al sinds 1904 loopt, is
aangevuld met een kloek en buitengewoon rijk
geïllustreerd werk over de buitenplaatsen van
de Stichtse Lustwarande. Het wordt één dezer
dagen gevolgd door een soortgelijk boek over
de rest van het bouwbestand van de Utrechtse
Heuvelrug, waarvan de Lustwarande onderdeel
is: kerken, woonhuizen, boerderijen, enzo
voort. Opdrachtgever is de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, auteur Catharina L. van
Groningen, werkzaam bij deze dienst - zij houdt
zich daar uitsluitend bezig met dergelijke
Geïllustreerde Beschrijvingen. Over de Heuvelrug
was te hooi en te gras wel gepubliceerd, maar
nooit zo systematisch. De Heuvelrug moest
eindelijk eens in één boek. Zeker nu de provin
cie Utrecht heel sterk verandert door de grote
economische bloei, met grote bedreigingen
voor de Lustwarande. Het Belvedere-project
noemt in zijn rapport de Utrechtse Heuvelrug
en het zuidelijk daarvan gelegen Kromme Rijn
gebied van grote cultuurhistorische waarde.
Aandacht ervoor is alleen al daarom geboden.
De auteur windt er geen doekjes om: de archi
tectuur van de Lustwarande is over het alge
meen niet bijzonder, op enkele highlights uit de
17de eeuw na, zoals de huizen van Amerongen
en Zeist en het koningspaleis in Rhenen. Op
zulke uitzonderingen na zijn het ook geen rijks
monumenten. Architecten van naam waren er
juni 2000
