42
Heemschut
april 2000
hun voorzieningen. Uiteraard
worden verdwenen en nog
bestaande exemplaren in
Nederland beschreven. De uitgave
bevat vele oude en recente foto's
en (technische) tekeningen.
Met deel III is dit indrukwek
kende standaardwerk over de
Nederlandse bruggenbouw
voltooid. Het is nu zaak dat er
zoveel mogelijk van deze verschil
lende bruggen behouden blijven.
Bladert men door en leest men in
dit boek, dan is de liefde voor de
beweegbare brug geboren en zal
men op een geheel andere manier
naar deze puur functionele bouw
werken kijken.
Utrecht, Matrijs, 1999. 414p.
ISBN 90 5345104 8. Prijs f 19,90.
Heuvelrug
In de serie 'De Nederlandse
Monumenten van Geschiedenis en
Kunst' verscheen van de hand van
Catharina van Groningen deel 1:
'De Utrechtse Heuvelrug; De Stichtse
Lustwarande; buitens in het groen
een uitgave van de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg in
samenwerking met Waanders
uitgevers. Dit eerste deel (het
tweede verschijnt dit jaar en
behandelt de dorpen en het platte
land) begint met een historisch-
geografische inleiding van het
gebied, een stuwwal, ontstaan in
de voorlaatste ijstijd. Hoe hebben
de nederzettingen zich ontwikkeld
en hoe verliep de infrastructuur;
van landweggetje en karrespoor
tot snelweg en spoor. Hoe groeide
het landschap, de aanplant van
bossen en het agrarisch gebruik.
Het gebied heeft de grootste
concentratie aan buitenplaatsen
van ons land. Het fenomeen
buitenplaats met alle toebehoren
zoals interieur, overige opstallen,
park en omliggend landschap
wordt dan ook uitvoerig beschre
ven, evenals de ontwikkelingen
door de eeuwen heen.
Zoals Asselbergs in het voorwoord
beschrijft is dit een gebied dat
aandacht behoeft en een zorgvul
dige omgang vereist, zorgvuldiger
dan de laatste decennia het geval
was. Daar komt duidelijk verande
ring in want het gebied werd
immers onlangs als Nationaal
Park aangewezen. Deze uitgave
hoopt ertoe bij te dragen dat het
gezicht van de Heuvelrug bewaard
blijft en versterkt wordt. Dat is
het doel van de Geïllustreerde
Beschrijvingen. Gelukkig zijn de
laatste delen in een veel luchtiger
jasje gestoken. Het grote aantal
foto's, tekeningen en plattegron
den en ook de beter leesbare
teksten maken dat ze voor een
groter publiek toegankelijk zijn.
Een prachtig boek en een lust
voor het oog.
Zwolle, Waanders, 1999. 343 p.
ISBN90 400 94 071. Prijs f95,-.
(Van 12 maart tot 11 juni is er in
het Dudok Centrum, in de kelders
van het stadhuis van Hilversum,
een tentoonstelling met als titel
'Heel de Heuvelrug'. Door de
eeuwen heen is de Heuvelrug erg
versnipperd en zijn natuurlijke
verbindingen door bebouwing en
infrastructuur verdwenen. Bij
Hilversum wordt nu de natuur-
brug Zanderij Crailoo aangelegd
die met nog andere verbinding de
Heuvelrug moet 'helen'.)
Molens rond Arnhem
Bij uitgeverij Matrijs verscheen
'Arnhemse m.olens en hun geschiede
nis' door G.B.Janssen. Telt
Arnhem nu slechts één molen, De
Kroon, vroeger was dat anders.
Op oude stadsgezichten ziet men
vele molens en de geschiedenis
leert dat stad en omgeving vele
wind- en watermolens hebben
gehad. De eerste dateerde uit de
vroege Middeleeuwen.
Behalve over molens verhaal t het
over de producten, de afkomst,
sociale status en families van mole
naars.
De uitgave werd geschreven in
opdracht van de Stichting
Vrienden van de Gelderse Molen
ter ere van het 150-jarig bestaan
van molen De Kroon in
Klarendal,ontmoetings- en
opleidingscentrum voor (aspi-
rant)molenaars.
Behalve de verschillende typen
molens,gebruikt door de eeuwen
heen, zijn er hoofdstukken gewijd
aan de industrialisatie, aanver
wante molenzaken, zoals maalbe-
lasting en aan de geschiedenis van
molen De Kroon.
Utrecht, Matrijs, 1999. 128p.
ISBN90 5345 151X. Prijsf39.95.
Vestingbouwkundige termen
Stichting Menno van Coehoorn
heeft de 'Vestingbouwkundige
term.ensamengesteld door
A.H. Mohrmt 1983 herzien en
bewerkt.
'Terminologie verdedigingswerken;
inrichting, aanval en verdediging'
verscheen onder redactie van
P.J.M. Kamps, P.C. van Kerkum en
J. de Zee. De nieuwe uitgave bevat
ruim 600 begrippen, die uitvoerig
worden beschreven. Vele begrip
pen worden verduidelijkt door
afbeeldingen of tekeningen van de
hand van C. Weber. Illustratief is op
pagina 43 de term 'verhakking' een
hindernis van omgehakte bomen,
heesters e.d. Voorts bevat het boek
een lijst van vroegere Nederlandse
lengte- en vlaktematen, een vier
talige woordenlijst en een Frans,
Duits en Engelstalige index.
De terminologie is overigens ook
te raadplegen op de website van de
stichting: www.coehoom.nl
Het boek is te bestellen door overma
king vanf 12,50 op giro 639536 van
de Stichting Menno van Coehoorn. te
Utrecht, o.v.v. Terminologie.
Veldnamen
In samenwerking met de
Oudheidkundige Vereniging
Arent thoe Boecop in Elburg
verscheen 'Oorsprong, betekenis en
gebruik van veldnamen in de
gemeente Elburg' door dr D.Otten
met medewerking van F.J. Bakker.
De foto's zijn van J. Hoeksma. Uit
oude veldnamen blijkt onder meer
dat het landschap, zoals we dat nu
kennen weinig of niets te maken
heeft met het landschap in de 17de
en 18de eeuw. In de gemeente
Elburg werd aan ruim 1000
stukken grond in het verleden een
naam gegeven. De eerste dateren
van voor het jaar 800. Deze namen
kwamen vooral tot stand in perio
den wanneer er werd ontgonnen.
Sommige namen zijn nog in
gebruik als gebiedsaanduiding of
als plaatsnaam, sommigen worden
hergebruikt als straatnaam, huis of
boerderijnaam. Via archiefonder
zoek zijn vrijwel al deze namen te
achterhalen. In het boek wordt de
ontstaansgeschiedenis uitvoerig
uit de doeken gedaan. Het boek
bevat vele foto's en kaarten.
Te verkrijgen bij de plaatselijke
boekhandels. Informatie over de
Vereniging Arent thoe Boecop bij
het Secretariaat,Postbus 117,
8080 AC Elburg.
Bovenkerk
Van de Stichting Vrienden van
de Bovenkerkse Urbanus in
Bovenkerk/Amstelveen ontvingen
wij de studie 'Sint Urbanuskerk
Bovenkerk; een markant monument
van Pierre Cuypers'.
De Urbanuskerk werd gebouwd in
twee fasen: tussen 1873-1875 en
1887-1889. Achter het bouw
proces zat de bekende pastoor Jan
Willem, Brouwers, die Cuypers
vanuit Roermond kende. Hij was
op 1 januari 1872 in Bovenkerk
benoemd. Samen met Cuypers
zou hij op een schilderachtige plek
aan de Poel een schitterende
creatie verwezenlijken. In het
boekje worden door verschillende
auteurs de betekenis van de
neogotiek, Cuypers en Brouwers,
de bouw en inrichting van de
Urbanus en behoud en herstel
behandeld.
Het boekje is te bestellen bij de
Stichtitig Vrienden van de
Bovenkerkse Urbanus; Antwoord
nummer 536, 1180 Amstelveen.
De prijs is f24,95. Secretariaat van
de Stichting: Midscheeps, 16, 1086
VKAmstelveen. Tel: (020)6471935.
De Sint Urbanuskerk in Bovenkerk.
Rectificatie
In het februari-nummer
wordt op pag. 4 en 5
abusievelijk de uitbreiding
van Museum Boijmans
Van Beuningen toege
schreven aan de architecten
Benthem. Crouwel.
De uitbreiding is van
Hubertjan Henket.
