Slaperdijk De Slachte Math Berken Meer dan 40 km monument Spectaculair is het, een slaperdijk die bijna 43 kilometer door het landschap slingert. Een kronkelend lint waar eeuwen waterstaatsgeschiedenis aan valt af te lezen. Als geograaf ben ik dan ook een liefhebber van rivierdijken, zeekeringen, spuisluizen, schutsluizen, dammen, duikers, overtomen, overlatenIs het idioom van de vaderlandse waterstaatsgeschiedenis voor de leek ook interessant? In Friesland blijkbaar wel. 6 Heemschut oktober 1999 In het jaar 2000 is het in Friesland groot feest. Simmer 2000. Een reünie van alle Friezen met alle Friezen in de zomer van 2000. Tijdens dit feest speelt de Slachte een hoofdrol. Op 8 juli worden er een hardloopwedstrijd en wandel tocht op de Slachte gehouden. Een tocht die precies 677 meter langer is dan de marathon. Meer dan 50 dorpen, die dicht bij de Slachte liggen, zullen op deze dag het feest luister bij zetten. Ongeveer iedere kilometer zal een harmonie, fanfare of drumband de wandelaars begeleiden. Dans, toneel, kunstwerken, het belooft een groots spektakel te worden. Een belangrijk moment in de waardering van de Slachtedijk is een tentoonstelling uit 1983 in Museum 'tCoopmanshüs in Franeker. Enkele jaren later werd de SlachtedijkMonument van de Maand. Door deze publiciteit is de Slachte erkend als monument. Sinds vorig jaar heeft de dijk officieel geen functie meer. Slaperdijk De Slachte bij Wommels. Foto's auteur. Tot in lengte van jaren zal de Slachte het land schap in Westergo, het noordwestelijk deel van Friesland, bepalen. Slaperdijk Een slaperdijk is een dijk die geen directe waterkerende functie meer heeft. Echter, bij een doorbraak van de zeewering kan de slaper dijk, verder landinwaarts, alsnog het water tegenhouden. Sinds de zeeweringen allemaal op Deltahoogte zijn, is deze taak voor de meeste binnendijken komen te vervallen. Alleen voor de Slachte niet. In 1990 is de Slachte nog ingezet bij de verde diging van het land. Tijdens een zware febru aristorm werden de zijlen van de Slachte met schutbalken dichtgezet. Dit is ook de reden dat de Slachte nog zo goed bewaard is gebleven. De dijk is altijd goed onderhouden. Zelfs de schutbalken zijn nog niet zolang geleden vernieuwd. Terpen De strijd tegen het water. Het lijkt een cliché, maar is het zeker niet. Een continu gevecht tegen de onvoorspelbaarheid van de zee. Eeuwenlang kon de zee vrij rustig zijn. Deze rustige perioden werden afgewisseld door tijd vakken waarin de zee vrij agressief was. Deze opeenvolging van regressie- en transgressiefa sen bepaalt de bewoningsgeschiedenis van het Nederlandse kustgebied. Tot ongeveer het jaar 1000 probeerde de mens droge voeten te houden door zijn woongebied steeds weer een beetje op te hogen. Terpen werden aangelegd. Tussen 800 en 1000 steeg de zeespiegel vrij snel. De Waddenzee werd flink groter en de Zuiderzee ontstond. De Middelzee drong Friesland binnen tot voorbij Bolsward. Friesland werd nagenoeg in tweeën gedeeld. Aan de oostkant van de Middelzee lag Oostergo. De westkant kreeg de naam Westergo. Het land werd doorsneden door kreken en geulen. Tweemaal daags, bij vloed, liep een groot deel onder water. Na het jaar 1000 was de zee wat rustiger. De eerste dijken worden aangelegd. Van terp naar terp worden aarden wallen opgetast. Zoveel mogelijk maakte men gebruik van de natuur lijke hoogten in het landschap. De dijken volgen de ligging van kwelderwallen en kreek ruggen. De ring wordt gesloten, de eerste polders ontstaan. Westergo wordt geleidelijk ingepolderd. Dit zelfde geldt voor de Middelzee. De dreiging van het water bleef. In het westen loerde het gevaar van de Zuiderzee. Water kon ook Westergo binnendringen vanuit het zuiden. Een flinke storm kon het water uit de Friese meren en plassen van het lager gelegen veengebied naar het noorden stuwen. In plaats van alle krachten te bundelen voor verzwaring van de aan zee grenzende dijken kiezen de bewoners van enkele polders voor een eigen oplossing. De loop van de bestaande dijken volgend, wordt een binnendijk aange legd: De Slachte. Een conflict is geboren. De binnendijkers voelen zich veilig achter hun eigen dijk. De buitendijkers draaien op voor het onderhoud van de zeedijken. Na de

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1999 | | pagina 8