oktober 1999
Heemschut
15
Toren Princessehof, van 1731 tot 1765 bewoond
door Marie Louise van Hessen-Kassei, getrouwd
met Johan Willem Friso.
is van Jean Baptist Snitger, het eiken houtsnij
werk van Eilardus Swalue en Dirk Embdervelt -
een kroonluchter van Venetiaans kristal, grote
schilderijen van alle Oranje-vorsten sinds 1815.
Boven de schilderijen grisailles, het lijkt wel
reliëfwerk, maar dat is illusie, het zijn heel
vernuftige schilderingen. Kortom, een sfeertje
om niet gauw te vergeten. Mensen die hier
trouwen, blijven langer bij elkaar, weet een
iemand te vertellen. Als je geluk hebt, kun je
ook een kijkje nemen in de burgemeesterska
mer met wandgobelins uit 1718 door Alexander
Raadzaal stadhuis met schilderijen, waarop
Willem III en Willem II staan afgebeeld.
Zijn standbeeld staat voor het hof. Vele stad
houders hebben er vervolgens gewoond. Later
werd het hof logeeradres van Oranjevorsten. In
1881 werd het grondig verbouwd, toen het de
bestemming kreeg van ambtswoning van de
Commissaris van de Koningin. Thans is het
een droomhotel voor bezoekers van de stad.
Thomas Roosenboom beschrijft in Gewassen vlees
(1994) een scene uit 1748:
Gewichtloos zweefde Willem Augustijn over het
Heremvaltje aan op de verlichte gevel achteraan,
voortdurend ingehaald nu door allerhande rijtui
gen, vierspannen soms met palfreniers achterop en
een adellijk coronetprachtige equipages die door
dezelfde magnetische kracht van de grote audiëntie
werden aangetrokken als hij. Boven het geratel uit
ging nog het carillon in de hoogte, de klaterende
tingeltangel dwarrelde vanuit de achtkante klok
ken koepel als confetti neer in de straten rondom. Hij
sloeg het smalle steegje langs het stadhuis in en stond
het volgende moment verbluft stil aan de rand van
het Hofplein waar hij door de enorme drukte niet
verder kon, de dampende wirwar van koetsen waar
boven het Stadhouderlijk paleis zich, recht aan de
overzijde, feeëriek verhief met vele flakkerende
flambouwen, badend niet alleen in licht maar ook in
de luister van Oranje en zijn herstelde soevereiniteit
over heel de Republiek.
Grote Kerkstraat
Via de in noordelijke richting lopende Sint
Anthonystraat kom je in de Grote Kerkstraat,
één van de deftigste straten van de stad, met
vele voorname herenhuizen. Wie geïnteres
seerd is in de geschiedenis van voorname
geslachten, komt hier niet meer weg. Sommige
panden zijn in de route van de
Grote of jacobijnerkerk.
Baart en in de wachtruimte voor bezoekers van
de burgemeester. Dat is een prachtig gemeubi
leerd zaaltje meteen grote 17de eeuwse Friese
Keefkast. Het uitzicht op het pleintje met de
Wilhelminaboom is uniek.
Stadhouderlijk Hof
Daal je de trap met handgesneden ballusters af,
een bezienswaardigheid op zich, dan kom je
tijdens de Monumentendagen nog niet op
adem, want tegenover het stadhuis ligt het ook
te bezichtigen classicistische Stadhouderlijk Hof,
waarvan het oudste deel uit 1550 stamt.
Vergeleken bij het stadhuis heeft dit minder
allure, maar de geschiedenis is wel erg interes
sant. Hier woonde namelijk de eerste stadhou
der uit de familie Nassau, Willem Lodewijk van
Nassau-Dietz, wiens Friese koosnaam Us Heit is.
