Ml IR!
Woonboerdeij in
Hommerts: door ingetogen
verbouwingen is het
traditionele uiterlijk
behouden.
Ingetogen verbouwing tot
woonboerderij leidde tot
behoud van een sieraad in
het landschap. Foto's
auteur.
op de lijst van vestigingsmotieven.
De overige 15 procent van de hergebruikte boerderijen
in Friesland huisvest een grote verscheidenheid van
bedrijvigheid. Voor een ondernemer is een boerderij
een interessante vestigingsplek vanwege de ruimte in
en rond het pand. Bij ruim 90 procent van de
bedrijven wordt ook gewoond. De mogelijkheid om
wonen en werken onder één dak te combineren is
voor velen reden geweest een bedrijvigheid in een
boerderij te vestigen. Het blijkt dat boerderijen een
belangrijke rol spelen als broedstoof van nieuwe
bedrijven op het platteland.
Gevolgen van het hergebruik
De ingebruikneming van de boerderijen voor bewoning
of de huisvesting van een niet-agrarische onderneming of
instelling leidt dikwijls tot aanpassingen om het pand voor
dat doel beter geschikt te maken. Wanneer er verbouwin
gen hebben plaatsgevonden, blijft over het algemeen de
hoofdvorm van de traditionele boerderijtypen wel intact
en dus ook herkenbaar. De toevoeging van grote raampar-
tijen en deuren, dakkapellen op de voormalige schuur of
de toepassing van afwijkende bouwmaterialen en kleuren
kan het traditionele aanzien van een boerderij echter al
snel doen veranderen. Het zijn echter niet alleen de
verbouwingen aan het pand die landschappelijke conse
quenties hebben. De verandering van het erf heeft even
eens gevolgen voor het aanzien. Dat is een aspect dat bij
de beoordeling van ingrepen in boerderijen nog wel eens
over het hoofd wordt gezien. Bij ruim 60 procent van de
hergebruikte boerderijen is het erf omgevormd tot een
siertuin, die aanzienlijk verschilt van het doorgaans sober
der, traditionele erf; bij 7 procent is het erf van de boerde
rij geheel ingericht voor het niet-agrarische bedrijf dat er
is gevestigd. Bij dat laatste gaat het om bijvoorbeeld
verharde terreinen voor parkeren en opslag van goederen
en werktuigen.
Fossilisering
Ondanks de slechte voorbeelden van veranderingen aan
herbestemde boerderijen, waar ieder wel voorbeelden van
kent, is de algehele situatie in Friesland nog vrij goed. Bij
ruim 60 procent van de boerderijen is het traditionele
agrarische aanzien min of meer bewaard gebleven. Dat
betekent dat de hoofdvorm en de detaillering van de voor
malige woon- en bedrijfsgedeelten niet of nauwelijks zijn
veranderd ten opzichte van de tijd dat de boerderij nog
voor een boerenbedrijf werd gebruikt. Daarmee is er een