I II U U U U i Ai li ijgg 8 Heemschut oktober 1999 Op de begane grond van het museum is een tentoonstelling ingericht over de eeuwenlange strijd van de bevolking van Westergo tegen het water. Met behulp van een maquette wordt gedemonstreerd hoe de zee dit deel van Friesland gevormd heeft. De zee dwong de mens tot het bouwen van terpen en de aanleg van dijken. Het museum probeert deze geschie denis tot leven te brengen. Naast de vaste expo sitie is er ieder jaar een wisselexpositie. Kaas Wommels is in de vorige eeuw een belangrijk centrum van de kaashandel geweest. In het dorpje getuigen nog 12 pakhuizen van deze geschiedenis. Voor wie het weet is een kaaspak huis meteen te herkennen. Het heeft op de bovenverdieping kleine boogvormige raampjes met luiken. Deze raampjes zijn veel kleiner dan de ramen van een slaapverdieping. Op de begane grond woonde de koopman en op de zolderverdieping bewaarde hij zijn kazen. Een kaaskoopman verzorgde zelfde rijping van de kazen. Om de kaas goed te kunnen drogen, werden 's nachts de ramen opengezet. Overdag werd alles weer gesloten. Hierdoor bleef het in deze ruimtes redelijk koel. Begon het 's nachts echter hard te waaien dan moesten de luiken weer gesloten worden. De kazen zouden anders teveel indrogen. Met de opkomst van de zuivelindustrie verdween de kaaskoopman. De kaaspakhuizen zijn als bescheiden monumenten van bedrijf en techniek overgebleven. Vijftien jaar geleden dreigde één van de kaas pakhuizen in Wommels te verdwijnen. Dit pakhuis is een zelfstandig gebouw naast de bestaande koopmanswoning. Het heeft niet de Het tweede pand, dat de Stichting '!t Tsiispakhüs' aankocht. kenmerkende halfronde ramen op de boven verdieping. Het hele pand is pakhuis. Zowel op de begane grond als op de eerste verdieping zijn er over de hele lengte van het pand kleine rechthoekige vensteropeningen aangebracht. Aan de binnenkant zijn de luiken nog aanwezig. Enkele enthousiaste particulieren hebben toen de handen ineengeslagen en het pakhuis opge kocht. Het pand werd overgedragen naar een speciaal hiervoor in het leven geroepen stich ting. Het pakhuis is door dè Stichting zorgvul dig gerestaureerd. In het pand is nu het Museum De strijd tsjin it wetter gevestigd. Particuliere kaashandel verdwenen De voorzitter van de Stichting It Tsiispakhüs, S. Folkerts, is niet geheel toevallig directeur van een kaasbedrijf geweest. Zijn interesse in de geschiedenis van de kaashandel heeft hij gehou- Museum 'De striid tsin it wetter' te Wommels. den. 'Kaaspakhuizen zijn historisch interes sante gebouwtjes. Ze zijn voor een specifiek doel gebouwd en gebruikt. De particuliere kaashandel is aan het begin van deze eeuw verdwenen. Deze gebouwtjes stammen dus echt uit een andere tijd.' De kaaskoopman verzorgde zelf zijn kazen. Omdraaien, in de olie zetten en, na voldoende rijping, verkopen. Het vervoer ging per schip. Logisch dus dat de kaaskoopmanshuizen met de voorkant vlak aan het water liggen. De Stichting heeft een tijdje geleden een tweede pakhuis aangekocht. Zij heeft het pakhuis doorverkocht met de verplichting om het pand in oorspronkelijke staat te restaure ren. Dit pand uit 1871 is ouder dan het museum. De mooi versierde halfronde ramen laten geen twijfel over: dit kan alleen een kaaspakhuis zijn. Aan de zijkant zit halverwege de verdieping de laaddeur van de kaaszolder. Het interieur is nog opvallend authentiek. De bedsteden en de kasten zijn bewaard gebleven. In de keuken zit nog een waterput. Als het pand straks gerestaureerd is, heeft Wommels er weer een fraai monument bij. Monumenten die de herinnering aan zijn kaas verleden levend houden. DrsM. Berkers is geograaf te Raalte. Museum „De Strijd tsin it wetter" Aid Hiem 2, Wommels tel: 0515-331625/331595 Openingstijden: Van 1 mei tot 1 november Dinsdag t/m zondag van 14.00 tot 17.00 uur.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1999 | | pagina 10