Heemschut
15
Loggerstraat 19, afgebroken. Met dergelijke
vissershuisjes stond Katwijk vol. De linker
aanbouw was waarschijnlijk een kamer voor de
verhuur. Foto's Archief Genootschap Oud
Katwijk.
breidde zich aanvankelijk vooral in noordelijke
richting uit.
Met de woningwet van 1901 werd het mogelijk
voor bouwverenigingen met subsidie te
bouwen. Onder vissers en arbeidersbevolking
heerste begin deze eeuw grote woningnood.
Er verrees een viertal tuinwijken met veel
groen. Het 'rode dorp', zo genoemd naar
de kleur van de dakpannen, ligt ten noorden
van het Prins Hendrikkanaal. Het is van een
indrukwekkende eenvoud en schoonheid,
met opvallende accenten. De 234 woningen
werden naar ontwerp van de Leidse architect
H.J.Jesse (1860-1943) tussen 1916 en 1923
gebouwd volgens de wensen van de toekom
stige bewoners. Beneden zijn een keuken en
twee kamers. De Inspecteur van
Volksgezondheid stond per kamer een bedstee
toe, maar deze diende wel gewit te worden.
Boven waren twee kleine zolderkamers. Het
rode dorp is helaas niet als jong monument
geselecteerd, alhoewel het door de gemeente
wel wordt aangemerkt als een gebied van karak
teristieke, bijzondere waarde. Ook ontbreekt
het op de Gemeentelijke Monumentenlijst. De
woningen voldoen niet meer aan de huidige
eisen en zijn te klein. Ze staan vlakbij zee op
dure grond. Er zijn vaak geruchten over
sloopOp dit moment heeft de gemeente
echter (nog) geen handvatten om de eigenaar,
de Katwijkse Bouwvereniging, sloop te weige
ren. De gemeente is niet onbemiddeld, dus er
zullen in de toekomst middelen te vinden
moeten zijn om het rode dorp te ontdoen van
alle rommelige aanbouwtjes en in ere te
herstellen.
Jesse
Jesse is nauw met Katwijk verbonden.
Opdrachten kreeg hij via zijn schoonfamilie
Meerburg, een familie van rijke reders. Veel is
inmiddels verdwenen. Aan de boulevard stond
menig imposante villa en ook bouwde hij het
station, de politiepost en een aantal scholen.
Nog bestaande gebouwen van zijn hand zijn de
Nieuwe Hervormde Kerk (1884-'87) aan de
Voorstraat in een pure neorenaissance stijl. Het
is de grootse kerk in de omgeving en van verre
te zien. Jesse maakte het ontwerp op 24 jarige
leeftijd en kreeg de opdracht via een prijsvraag;
het werd de eerste van vele opdrachten in
Katwijk. Totaal anders en heel interessant door
zijn vormgeving is de Gereformeerde
Vredeskerk (1939), eveneens aan de Voorstraat.
Weinig dominant valt deze centraalbouw
temidden van de woonwijk nauwelijks op. De
kerk is beroemd vanwege het Batzorgel uit
1765.
In opdracht van Jan Toorop goed bevriend
met Jesse, bouwde hij 'Ons Prinsesje' aan de
Hogeweg voor de schilder Willem Wassenaar.
Vernoemd naar prinses Juliana, die als kind en
later als studente regelmatig in Katwijk te gast
was.
Museum
Het Museum van Katwijk is sedert 1983 onder
gebracht in een door Jesse voor zijn zwager, de
reder Meerburg, ontworpen kantoorwoning
(1912) aan de Voorstraat 46. Het huis werd aan
de achterzijde aanzienlijk uitgebreid toen het in
gebruik was als politiebureau. In 1998 vond
wederom een grote verbouwing plaats om de
grote collectie van het museum te kunnen
uitstallen. De villa, sedert 1997 rijksmonument,
is redelijk ongeschonden gebleven en heeft
twee stijlkamers. Behalve een grote collectie
schilderijen en tekeningen van kunstenaars die
in Katwijk woonden en werkten zoals Toorop,
Blommers en Willy Sluiter is er ook een zeer
uitgebreide historische collectie met kleder
drachten en interieurs. Natuurlijk is er veel
aandacht voor de visserij en de bomschuiten.
Aan de schilder Tjeerd Bottema is een afzon
derlijke zaal gewijd. Bijzondere is, dat het
museum geheel door vrijwilligers wordt geëxp
loiteerd. Een bezoek is zeer de moeite waard.
Schippersdam. Een wijkje met
bejaardenwoningen in het centrum, midden
jaren zeventig gebouwd door architect Chr.
Wagenaar en geïnspireerd op de oude
vissershuisjes. Kenmerkend zijn de
gemeenschappelijke tuintjes en het steegachtige
stratenplan.
augustus 1999
