10
Heemschut
Het prachtige Betuwelandschap, dat doorsneden dreigt te
worden door de Betuwelijn.
Foto Marco de Nood.
worden slechts geruststellende woorden gesproken, in
sussend ambtenarenproza, zoals in de zin 'Bij de land
schappelijke inpassing van de Betuweroute is gezocht naar
een nieuw evenwicht, juist door de twee verschillende
karakters van spoor en landschap te benadrukken'..
Bij de politieke besluitvorming over de Betuweroute is het
project in delen opgeknipt. Zo is er het deel
Havenspoorlijn (van de Maasvlakte tot aan Kijfhoek), het
deel Betuweroute (van Kijfhoek tot Zevenaar), de
Noordtak (zie artikel pag. 11), en de Zuidtak. Nooit heeft
het parlement zijn goedkeuring gegeven aan het spoor-
goederenproject als conceptueel geheel en de kosten daar
voor, die volgens een berekening van de Stichting
Duurzame Mobiliteit in 2 015 opgelopen zullen zijn tot 40
miljard gulden. Het argument van de 'strakke bundeling'
met de Al 5 werd gebruikt om te stellen dat er nauwelijks
sprake zou zijn van aantasting van het landschap en
milieuschade. Voor de Noordtak, dwars door de
Achterhoek en Twente, is van een strakke bundeling geen
sprake en wordt 'het meest milieuvriendelijke' tracé voor
gesteld, dat toevallig identiek is aan de kortste en dus
goedkoopste variant. De uitgebrachte Milieu-effectrap
portages voor de Betuweroute gaan steevast over de
varianten die het minste milieu- en landschapsverlies met
zich mee zouden brengen, maar nooit over een afweging
op projectniveau (wel/geen Betuweroute en alternatieven
voor de Betuwelijn) teneinde dat verlies te voorkomen.
'Nationaal belang'
Grote projecten, zoals de Betuweroute, krijgen door
voorstanders al snel het label van 'strategisch' of'nationaal
belang' opgeprikt. Dit impliceert dat het lokale of regio
nale belang daar dan voor moet wijken. Een schrijnend
voorbeeld daarvan biedt nu de Achterhoek. Daar is jaren
lang tussen allerlei organisaties en lagere overheden
samengewerkt om het oude cultuurlandschap zo goed
mogelijk in stand te houden. Juist nu dit beleid zijn vruch
ten begint af te werpen, blijken de afgesproken garanties
geen enkele waarde te hebben en haalt de Noordtak van
de Betuweroute letterlijk een streep door de regio.
Lauw verzet
Het maatschappelijk protest kan door de machtige lobby
van voorstanders, en vooral door de actieve opstelling van
de overheid daarbinnen, relatief gemakkelijk geneutrali
seerd worden. Daarvoor worden twee machtsmiddelen
gebruikt, die van de hogere overheid en wetgever en die van
de overheid als fondsenverstrekker. Vanzelfsprekend
hebben zowat alle gemeenten die langs de Betuweroute
liggen tegen de aanleg ervan geprotesteerd. Zij vrezen de
lasten en voorzien geen enkel profijt. Vervolgens blijkt dat
deze gemeenten één voor één bakzijl moeten halen, omdat
de minister dreigt met maatregelen die hen buiten spel
augustus 1999
