Stelling
6
Heemschut
juni 1999
komen, waardoor het zuiden onderbelicht
wordt, er zijn beslist witte vlekken. Informatie
krijg je door de bladen die je leest, maar dan
ben je toch al vaak aan de late kant, je moet het
eigenlijk eerder weten. Soms ben je te laat, dan
is de inzagetermijn van een plan verstreken. Er
ontgaat ons natuurlijk ook nog veel, dat weet ik
zeker. Dat neemt niet weg dat de zaken waar we
wèl bij zijn, al heel wat werk geven. Ik besteed
veel tijd aan het verzamelen van documentatie
en tekeningen. Ik ga de situatie altijd ter plekke
bekijken, ook wel samen met een ander
commissielid, dat is heel plezierig. Onlangs is
een tweede technisch adviseur benoemd, dat
heeft het voordeel datje kunt overleggen. Hij
zal zich overigens wat meer op Zuid-Drenthe
gaan oriënteren.'
Historische verenigingen als informatiebron
'Onze tweede bron zijn historische verenigin
gen in dorpen en steden. Ze zijn een zeer goede
informatiebron, je krijgt vaak in één keer heel
wat documentatie. Voor de vuist weg herinner
ik me historische verenigingen in Zuidlaren,
Vries, Assen, Roden, Coevorden, die een
beroep op ons deden. Twee keer per jaar
nodigen we de verenigingen uit om hen te
informeren over het werk van Heemschut en ze
aan te moedigen cases bij ons te melden. Een
reactie van ons heeft soms meer invloed dan die
van een plaatselijke vereniging.'
Hij geeft een voorbeeld van zo'n samenwer
king. De historische vereniging Vestingstad
Coevorden windt zich op dit moment op over
de locatiekeuze van het nieuwe gemeentehuis.
De gemeente Coevorden wil namelijk direct
tegen de oude vestinggracht in Coevorden,
waarvan nog maar een klein stukje bestaat, een
vrij groot bouwvolume als stadskantoor plaat
sen. Het gaat ten koste van een stadspark en de
vestinggracht. De vereniging vroeg Heemschut
om haar in het verzet tegen dit plan te onder
steunen.
Een derde belangrijke informatiebron voor de
PC zijn burgers die zich zorgen maken over het
teloor gaan van cultuurhistorische waarden.
Regiovisies
De PC Drenthe onderscheidt zich doordat ze
niet alleen objectgericht is. Het is altijd: het
object in zijn omgeving. De commissie is
daartoe ook in staat, doordat ze heel divers is
samengesteld met onder anderen architecten,
een stedenbouwkundige, een landschapsdes-
kundige, welstand-monumentenzorgers en een
jurist. 'Niet alleen objecten hebben onze inte
resse. Wij kijken naar de hele omgeving. Sinds
kort is er een klein werkgroepje van vier PC-
leden, dat regelmatig wat dieper op bepaalde
cases ingaat. Dat werkt heel prettig. Tijdens
een PC-vergadering komen zaken vaak nogal
vluchtig aan de orde, dat kan ook niet anders.
En één keer per twee maanden bij elkaar
komen vind ik eigenlijk te weinig. Het werk
groepje ontstond vorig jaar, toen we ons bezig
hielden met regiovisies, onder andere de regio
visie Groningen-Assen 2030, die een poging is
om ver in de toekomst te kijken. Als
Heemschut Drenthe hebben we een alterna
tieve regiovisie ingestuurd. Eén van de voorde
len is dat je over sommige vraagstukken die in
de betrokken gemeenten spelen, in de regiovi
sie van Heemschut al een standpunt bepaald
hebt. Volgende week gaat hetzelfde groepje om
de tafel zitten om een reactie te geven op het
ontwerp structuurschets van de gemeente
Assen om De Vaart weer bevaarbaar te maken
tot in het stadscentrum. De Vaart is gelegen
binnen het beschermde stadsgezicht, de belen
dende bebouwing is van hoge cultuurhistori
sche kwaliteit. Dat doe ik dus niet alleen, en dat
vind ik alleen maar plezierig. Ik ben architect
geweest, maar als je de situatie ook vanuit land
schappelijk en stedenbouwkundig oogpunt
kunt bekijken, krijgt je advies een meerwaarde.'
Cases
Kan de technisch adviseur een aantal zaken
opnoemen waarmee hij als TA te maken heeft
(gehad)? Het wordt vooral een lijstje met
bestemmingsplannen, visies, modellen, ontwik
kelingen. Regiovisie Groningen-Assen 2030.
Structuurvisie Assen-Noord. Provinciaal
Omgevingsplan (POP). Vierde kwadrant
rondweg Assen - het door Heemschut bekriti
seerde plan om de ringweg rond Assen te
voltooien. Studiemodel Leek-Roden - het door
Heemschut veroordeelde plan om tussen
Roden (Drenthe) en Leek (Groningen) een
nieuw satellietdorp te projecteren, waarbij de
dorpen helemaal aan elkaar zouden groeien.
Illegale landschapsvervuilende reclame langs
wegen - de gemeenten Emmen, Borger-
Odoorn en Hoogeveen hebben hiertegen
inmiddels actie ondernomen, de overige
moeten nog volgen. Het is maar een greep.
'Soms is onze reactie heel positief. Niet altijd
op de rem trappen! Een voorbeeld: het plan van
de gemeente Assen voor stadsdeel Oud-Zuid
was gewoon een heel goed beleid.'
Lange termijn werk
Bij zoveel nadruk op regiovisies en omgevings
plannen is het lang wachten op 'successen', het
is meestal lange termijn werk. Maar Drenthe
vergeet ook de 'kleinere', concrete zaken, met
het snelle succes, niet. Zo werd een
Heemschut-reactie op de intrekking van de
subsidieregeling voor herstel van rieten daken
in Assen voorlopig met succes bekroond. Ander
voorbeeld, in het aprilnummer al beschreven:
De Kleine Scheere. Een vergeten boerderij
complex bij Coevorden, ergens achter een
industriegebied, in het beekdal van de Kleine
Vecht. Gewoon vergeten, ook niet meegeno
men in het Monumenten Inventarisatie
Project. 'We zijn benaderd door de Stichting
Archeologie en Streek in Emmen, met het
verzoek haar te ondersteunen om dat object op
de rijksmonumentenlijst te krijgen. En dat is
gelukt, het wordt een rijksmonument. Nog een
voorbeeld: in Zwartemeer was de Antoniuskerk
een hele tijd buiten gebruik. Het hele complex
inclusief de pastorie is opgekocht door een lid
van Heemschut. Hij wil het pand, dat geen
monument was, opknappen en heeft ons als
particulier benaderd om het op de rijksmonu
mentenlijst te plaatsen. Is ook gelukt. Het ligt
tegen het heel mooie natuurgebied Bargerveen
aan, het laatste stuk hoogveengebied in Zuid-
Oost Drenthe.'
'Maar we verliezen ook wel eens. Een stelmake-
rij in Gieten is afgebroken. Die was wel
'gemipt', en in procedure om rijksmonument
te worden, maar de gemeente en de eigenaar
waren tegen en dan sta je niet zo sterk meer.'
Er zit in Gerrit Tangermans lijstje van cases
veel 'Assen'. Toeval? Nee, geen toeval. Assen is
de parel onder de Nederlandse gemeenten.
Stuurt als enige alle voorontwerp-bestem
mingsplannen naar Heemschut. In een heel
vroeg stadium dus, zodat je nog kunt sturen.
'Wij krijgen alle Assense bestemmingsplannen
in het voorontwerp stadium. Hoe dat komt?
Wij maken samen met anderen deel uit van te
raadplegen overleginstanties, krachtens artikel
10 van het Besluit op de ruimtelijke ordening
van 1985, en artikel 6a van de Wet op de
Ruimtelijke Ordening. Maar als alle 12
gemeenten van Drenthe dat zouden doen, mag
je nog wel een technisch adviseur aanstellen.'
Op 25 mei promoveerde aan de
Universiteit van Amsterdam Michiel
RoscamAbbing op het proefschrift
'Rembrant toont sijn konst'.
Bij het proefschrift zaten een paar
curieuze stellingen. Eén ervan luidt
aldus: Het kabinetsbesluit tot het
aanleggen van de goederenspoor
lijn, bekend als de Betuwelijn, is
gebaseerd op analyses van rappor
ten-schrijvers die opschrijven wat
hun opdrachtgevers graag willen
horen. De dagtarieven die zij
rekenen, dienen dan ook als zwijg
geld te worden gekwalificeerd.
