Monumentenfonds Den
Haag 25 jaar
Leo van der Meule
Waar kan men als Haagse instelling op het gebied van
monumentenbescherming beter zijn jubileum vieren dan in de
Grote Kerk? In aanwezigheid van burgemeester Deetman kwamen
vrienden, oude bekenden en genodigden bijeen om het glas te
heffen op behaalde successen in het verleden en vooruit te blikken
op de toekomst van de Residentie.
juni 1999
Heemschut
39
Elke Hagenaar kan met volle teugen genieten
van het vele groen dat deze stad kenmerkt. Voor
vrijwel alle groen geldt dat het door mensenhan
den aangeplant groen is en derhalve cultuur-
groen. Heemschut beschermt ook dit soort
groene ensembles en de heer/f. Wals legde een
heel speciale vraag op ons bord. Op welke wijze
kan op de oude buitenplaatsen, die hun
oorspronkelijke bebouwing verloren hebben,
weer nieuwbouw plaats vinden zonder de
oorspronkelijke hoofdopzet en het eertijds
aanwezige evenwicht tussen beplanting en
bebouwing geweld aan te doen? Ongetwijfeld
zal menig projectontwikkelaar zich de vingers
aflikken bij het horen van deze stelling maar
indien ooit weer tot nieuwbouw op oude buiten
plaatsen wordt overgegaan zal dit toch zeer strak
begeleid dienen te gebeuren.
De bijeenkomst had het karakter van een
herdenking, mini- symposium en huldiging
tegelijk. Allereerst werden in de inleiding de
oprichters van de Stichting Monumentenfonds
Den Haag in 1974 kort gememoreerd.
Verontrust over de achteruitgang van hun stad,
de verwaarlozing, de vaak onnodige sloop en
vervolgens detonerende nieuwbouw staken de
heren J.H.C. Voorhoeve, A. Sijthoffen
L. Molhuijsen de koppen bij elkaar. Geen van
drieën is nog onder ons maar hun verdiensten
voor de Haagse monumentenzorg en de schoon
heid van de Hofstad kunnen moeilijk overschat
worden. Vanuit het Fonds werden opgericht: de
N.V. Stadsherstel en het Haags Monumenten
platform. Van de drie monumentenpioniers
speelde de heer Molhuijsen trouwens ook een
prominente rol binnen Heemschut. Heemschut
onderhoudt uitstekende banden met
Stadsherstel en is via mr S. van Haersma Buma
van Heemschut Zuid-Holland vertegenwoor
digd in het Haags Monumentenplatform.
Na-oorlogs Inventarisatie Project (NIP)
In zijn inleiding memoreerde adjunct-directeur
van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg
irj. 'tHart, voorheen hoofd monumentenzorg
van de gemeente Den Haag, de in het verleden
behaalde successen. Tevens liet hij bij wijze van
proefballonnetje de aanwezigen alvast nadenken
over de vraag wat Den Haag in de toekomst zal
gaan doen met zijn na-oorlogse wijken. Welke
kwaliteiten zijn daar in het geding? Kun je die
wijken beschermen vanuit de traditionele maat
staven en waardestellingen die de monumenten
zorg tot nu toe heeft gebruikt? Heemschut heeft
zich in een speciale editie van het tijdschrift ook
al eens aan deze materie gewaagd en het mag wel
duidelijk zijn dat hierover het laatste woord nog
niet is gezegd en geschreven. De eerste schreden
op weg naar het NIP (Naoorlogs Inventarisatie
Project) lijken niettemin gezet.
Vanuit een meer persoonlijke betrokkenheid
gingen vervolgens restauratiearchitect ir H. de
Kat en PvdA wethouder H. Kool in op respectie
velijk de vervreemding van het monument en de
sociale en maatschappelijke waarde van monu
menten. De Kat maakt zich zorgen over de
restauratie-kwaliteit en hij staat daarin zeker niet
alleen. Tevens bepleitte hij een aanpak op een
hoger schaalniveau waarin niet alleen het monu
ment doch ook de omgeving wordt meegeno
men. In feite is dit de benadering, die
Heemschut al vanaf zijn oprichting in 1911
propageert. Juist om te voorkomen dat het
monument verwordt tot alleenstaand curiosum:
het toefje op een overigens al helemaal niet meer
lekkere taart. Het betoog van Kool was eigen
lijk, althans binnen dit gezelschap, preken voor
eigen parochie: monumenten zijn niet deftig of
elitair, ze zijn er voor iedereen om van te genie
ten en zijn een onmisbaar bestanddeel van stede
lijke trots en eigenwaarde.
Jugendstil-villa in het Van Stolk-park
Feestelijk hoogtepunt van de avond was de
uitreiking van het Gouden Sleutelstuk voor de
meest geslaagde, door een particulier onderno
men restauratie van de afgelopen vijfjaar. Na
veel wikken en wegen door de jury ging de prijs
naar de heer A.H. Vermeulen die zijnjugendstil-
villa in het Van Stolk-park op werkelijk voor
beeldige wijze restaureerde. Prachtig ingebed in
zijn groenaanplant lijkt deze villa een passende
samenvatting van de die avond verwoordde
ideeën en aandachtspunten. Het zou leuk zijn als
de villa eens, op Open Monumentendag bijvoor
beeld, door het Haags monumentenminnend
publiek van binnen kan worden bekeken.
Drs Leo van der Melde is PR-medewerker van
Heemschut Zuid-Holland.
