Flevoland toe aan eigen
Heemschut Commissie
Anette Lieth
In elf provincies heeft Heemschut een Provinciale Commissie
voor het behartigen van het locale beschermingswerk. De
twaalfde provincie stelt het tot nu toe zonder. Toch werd al in
oktober 1996 op initiatief van Heemschut een eerste bijeenkomst
belegd met als doel te komen tot oprichting van een eigen
Provinciale Commissie voor Flevoland.
juni 1999
Heemschut
35
Op Urk en Schokland na, is Flevoland daad
werkelijk een nieuw land waar weinig aanspre
kende voorbeelden steun van Heemschut nodig
lijken te hebben. In feite wordt alles van enige
ouderdom al gekoesterd. Daarnaast of wellicht
daarom heeft Heemschut in Flevoland een
gering aantal leden. Dit leidde eind 1997 tot de
afspraak dat de heer Tiesinga, directeur van het
Sociaal Historisch Centrum voor Flevoland, als
contactpersoon fungeert totdat een groter
draagvlak een eigen Commissie rechtvaardigt.
Zuiderzee
Hoewel Flevoland sinds 1 januari 1986 een
provincie is, begint haar geschiedenis veel
eerder. In de 17de eeuw - Schokland en Urk
waren nog eilanden - keken waterbouwkundi
gen begerig naar de Zuiderzee. Hendric Stevin
was met het idee de Zuiderzee te temmen door
middel van een dijk vanaf de kop van Noord-
Holland langs de waddeneilanden naar de
Op de Zuidpunt van Schokland bevinden zich
de fundamenten van een middeleeuwse kerk.
Rechts zijn de restanten van een golfbreker te
zien. (dia's S.A. Lieth)
Groninger zeedijken, zijn tijd ver vooruit. Pas
in de 19de eeuw was echt sprake van zowel
technisch als financieel uitvoerbare plannen.
In 1932 werd het laatste gat in de Afsluitdijk
gesloten en hield de Zuiderzee op te bestaan.
Ondanks de oorlog ging het droogmalen van de
Noordoostpolder door, waarna in 1942 de
eerste bewonders zich in Emmeloord vestig
den. Vervolgens viel in 1957 de polder
Oostelijk Flevoland droog. Deze moest in de
hoofdstad Lelystad de bevolking van de over
volle Randstad opvangen, zodat 2 5 van de
grond geen landbouwbestemming kreeg. In
1968 viel het iets kleinere Zuidelijke Flevoland
droog waar het gebruik van de grond voor
landbouw terug liep naar 50% en wonen de
belangrijkste factor is. De Noordoostpolder
werd, evenals Urk, op 1 januari 1986 aan
Overijssel onttrokken en is nu qua oppervlakte
de grootste gemeente van de provincie.
Schokland
Een uniek natuur- en cultuurmonument is het
voormalige Zuiderzee eiland Schokland, dat als
eerste Nederlandse monument door Unesco op
de Werelderfgoedlijst is geplaatst. Schokland
was een belangrijk oriëntatiepunt voor de
scheepvaart op de roerige, verraderlijke
Zuiderzee. Onder andere de voortdurende
strijd tegen het water doet de overheid in 1859
besluiten tot ontruiming van het eiland. Enkele
Schokkers blijven voor het bedienen van de
vuurtoren, het onderhouden van de kustverde
diging en het regelen van de activiteiten in de
haven. Sinds het droogvallen van de
Noordoostpolder steken de contouren van het
voormalige eiland als een langwerpige, licht-
glooiende rug af tegen het omringende vlakke
land. Op een van de drie laatste woonterpen
van het eiland is een interessant museum geves
tigd in een verzameling gebouwen die kenmer
kend is voor de bebouwing in het vroegere
Zuiderzee gebied.
Landschap
De Noordoostpolder is duidelijk een ontwerp
van de tekentafel waaraan in de loop der jaren
het nodige is gewijzigd. Rond de centrale kern
Emmeloord zijn ringvormig 10 dorpen*
gebouwd, onderling verbonden door de
ringweg. Vrijwel elk dorp heeft een directe
verbinding met Emmeloord. De honderden
landbouwbedrijven werden volgens enkele
Relikten in het Voorsterbos, Noordoostpolder.
(Fotoarchief Sociaal Historisch Centrum voor
Flevoland)
