12
Heemschut
juni 1999
inpandige likeurstokerij 'De Ijsvogel'.
Zoals het kasteel kent de molen een geschiedenis van
voorgangers die alle rampspoed niet hebben overleefd.
Ook voor de Wijmarsche Watermolen heeft de doodsklok
ooit geluid, want sedert 1918 stond het gangwerk stil, wat
natuurlijk funest is, want als er één monument is waarvoor
geldt 'rust roest' dan is het wel een molen. Daarbovenop
heeft het gebouw zoals vele andere Noord- en Midden-
Limburgse monumenten, met name windmolens, door de
onderlinge beschietingen van Geallieerden en Duitsers
veel schade opgelopen. Maar de wonderen zijn de wereld
nog niet uit, want in 1990 werd door de 'Stichting behoud
watermolen Arcen' gestart met een volledige restauratie.
Dankzij de bedrijvigheid van de stokerij heeft de molen na
oplevering van de restauratie een goede bestemming
gekregen, en geraakt de trieste periode van 70 jaar leeg
stand en verwaarlozing meer en meer in vergetelheid.
De Fossa Eugeniana
Een opmerkelijk, maar desondanks vrij onbekend, monu
ment in het landschap tussen Maas en Rijn betreft de
Fossa Eugeniana. De strijd in de Tachtigjarige Oorlog
tussen de Spanjaarden en de Noordelijke opstandelingen
werd niet alleen met militaire middelen gevoerd. De
Spanjaarden hadden het lumineuze idee opgevat om de
Staatsen een deel van hun lucratieve handel af te pikken
door middel van het graven van een kanaal dat in eerste
instantie tussen Rijn en Maas zou worden aangelegd, en
dat later moest worden doorgetrokken naar de Schelde.
Het kanaal zou de naam dragen van de Spaanse regentes,
de Infante Clara Isabella Eugeniana. Men is in 1826 met het
graven begonnen - en daarvan kunnen wij nu nog de
restanten aanschouwen - maar financiële nood maakte een
vroegtijdig einde aan het grootse project.
Interessant is hoe ook hier de 'grote' en 'kleine' geschie
denis interfereerden. Het was namelijk de bedoeling van
de Spanjaarden om het begin van het kanaal bij Arcen te
graven, edoch, daar staken de Venlonaren een stokje voor.
Zij kregen het door middel van omkoping klaar om het
kanaal naar Venlo te laten leiden. Daartoe moest het
oorspronkelijk bestek gewijzigd worden, hetgeen inhield
dat het kanaal bij Lingsfort een scherpe bocht moest
maken, dat het vele kilometers langer werd, en bovendien
door moerassig gebied moest worden getrokken.
Het Hoogwaterhuis en de Hansenhof
In het buurtschap Hasselt nabij het dorp Velden bevindt
zich een monument waarvan de naam rechtstreeks
aangeeft waar het toe diende: het Hoogwaterhuis. De
rond 1700 gebouwde schuur - want dat is het feitelijk -
bevindt zich op één van de hogere punten in de wijde
omgeving en diende voor de opvang van mensen en vee in
tijden dat 'Moeder Maas' zich van haar onstuimige kant
liet zien. Vee werd op de begane grond verzameld,
mensen vluchtten naar de bovenverdieping. Aan de
schuur werd een aan Sint Anna gewijd kapelletje vastge-
bouwd.
In de nabijheid van het Hoogwaterhuis ligt de oude boer
derij de Hansenhof. Beide monumenten zijn dankzij de
inspanningen van de leden van de Historische Werkgroep
Arcen gerestaureerd.
Twee excursie-onderdelen voeren naar monumenten
buiten de gemeente Arcen en Velden.
Steyl, een auditief monument
Bierbrouwerij te Arcen.
Foto Lé Giesen.
