EXPOSITIES
Jargon
20
Heemschut
ZUID-HOLLAND
Strijen redt vuurtorentje
Strijen De gemeente Strijen gaat
het vuurtorentje, dat op de strek
dam bij Strijensas de overgang van
het vaarwater van de Dordtse Kil
naar het Hollands Diep aangeeft,
restaureren. De van 1875 date
rende lichtopstand wordt monu
ment. Nu is het torentje alleen
nog over het water bereikbaar,
maar daar komt verandering in.
Staatsbosbeheer is bereid een
wandelpad met een bruggetje over
de kreek aan te leggen om de toren
voor het publiek bereikbaar te
maken.
Het gietijzeren torentje is ontwor
pen door Quirinus Harder, die ook
de grote gietijzeren vuurtorens
aan onze kust op zijn naam
bracht.Het werd gegoten bij de
firma Penn ér Bauduin in
Dordrecht. Sinds het éind van de
vorige eeuw heeft het licht
gebrand in het torentje totdat het
drie jaar geleden buiten gebruik
werd gesteld. Voordat deze licht
opstand er kwam, was er op deze
plek een vuurbaken (zie de hierbij
afgebeelde 'ordonanatie' voor de
'baakmeester' van het Stryensche
Sas'.)
Aanvankelijk zag het er naar uit
dat het torentje zou verdwijnen.
Rijkswaterstaat had er geen belang
meer bij en wilde de tien meter
hoge lichtopstand slopen. Maar
Het vuurtorentje van Strijensas
(foto Han Menting)
het gemeentebestuur zag gelukkig
de historische waarde van het
torentje in. Strijens mini-vuur
toren moest behouden blijven.
Rijkswaterstaat stelde het torentje
vervolgens kosteloos beschikbaar.
Met de eigenaar van de grond
werd een overeenkomst gesloten.
Met de overdracht en de restaura
tie is een bedrag van ruim negen
tigduizend gulden gemoeid,
waarvan de helft komt uit een
bijdrage van Rijkswaterstaat en
een subsidie van de provincie. De
resterende 44.000 gulden betaalt
de gemeente. Intussen is bij een
onderzoek aan de TU Delft geble
ken dat de restauratie van het
torentje goed uitvoerbaar is.
GRONINGEN
Werkgroep Windwijzers
Roden - Een nieuw opgerichte
Werkgroep Windwijzers wil de
diverse types windwijzers in
Nederland inventariseren. In het
buitenland verschenen boeken
over dit onderwerp. Meestal
worden windwijzers in typen
gerangschikt, zoals hanen, sterren,
dieren, mensen, beroepen, enz.
De werkgroep wil dit voorbeeld
volgen en vraagt de medewerking
van iedereen die in zijn omgeving
een bijzondere windwijzer kent.
Adres: Noorderkroon 47, 9301JP
Roden, tel. (050) 501 9411.
50 Groningse kerkhoven worden
hersteld
Groningen - De Stichting Oude
Groninger Kerken en Landschaps
beheer Groninen gaan de
komende vijf jaar 50 markante
oude kerkhoven herstellen. De
Stichting hanteert daarbij een
'omgevingsgerichte' benadering.
Zowel bouwkundige elementen -
zerken, lijkenhuisjes, hekwerken -
en landschappelijke elementen
zijn in het project betrokken. Op
19 maart was de opening van een
pilotproject: het kerkhof van
Wittewierum.
Het project kon tot stand komen
dankzij subsidies van het ministe
rie van Natuurbeheer en de
provincie Groningen. Het project
wil een voorbeeldfunctie vervullen
voor de rest van Nederland.
Informatie: (050) 312 35 69
GELDERLAND
Renovatieprijs voor Tuindorp
Oud Ede Zuid
Ede - Tuindorp Oud Ede Zuid
heeft de Nationale Renovatieprijs
1999 gekregen, samen met het
project Tuindorp Oostzaan in
Amsterdam. 88 beeldbepalende
tuindorpwoningen in Ede kregen
hun oorspronkelijke uiterlijk
terug. De jury prijst de hoge
kwaliteit van het project, plus het
feit dat een bedreigde soort wonin
gen gered is. Projecten als in Ede
en Amsterdam leveren volgens de
jury het bewijs dat handhaven en
verbeteren van bestaande bebou
wing een ruimtelijke kwaliteit
oplevert die met nieuwbouw in
deze sector nauwelijks mogelijk is.
De prijs wordt een keer in de twee
jaar uitgereikt. In de jury hebben
onder anderen zitting kamerlid
Adrie Duyvesteijn en architect
Henket.
ZUID-HOLLAND
Alblasserwaard en
Vijfheerenlanden
Den Haag - De Provincie Zuid-
Holland heeft weer een stukje van
de Cultuurhistorische Hoofd
structuur van Zuid-Holland
(CHS) voltooid. Dit keer zijn de
Alblasserwaard en Vijfheeren
landen cultuurhistorisch in kaart
gebracht. In zeven kaarten worden
honderden objecten, structuren en
terreinen beschreven. Zoals: boer
derijlinten langs Alblas en Graaf
stroom, de donken bij Hoornaar,
de rechtlijnig verkavelde veenwei-
depolders en het molencomplex
bij Kinderdijk. Zowel bouwkun
dige, archeologische als land
schappelijke waarden worden
hierin beschreven.
De rapportage wordt als beleids
instrument gebruikt bij de toet
singvan ruimtelijke plannen of
subsidieverzoeken. Voor gemeen
ten, waterschappen en particuliere
instanties vormt de CHS een
handig hulpmiddel bij ideevor
ming, beheer en ontwikkeling van
de leefomgeving. In 1997 kwam de
eerste rapportage over de CHS van
Zuid-Holland gereed, de Rijnstreek
betreffend. In 1999-2001 volgen
nog zes andere regiorapportages.
De jaren '50 in Kampen; o.m. sloop en
nieuwbouwt/m 5 mei in Stedelijk
Museum Kampen, Oudestraat 158.
Kanonnen, klokken en kandelaars
koper en brons uit Rotterdam, t/m
5 september in het Historisch
Museum Rotterdam, Korte
Hoogstaat 31.
Kandelaars, kasten en keukengerei;
expositie Atlas Van Stolk t/m
27 juni in het Historisch Museum
Rotterdam, huisraad op 80 histori
sche prenten en tekeningen.
Dudok's erfenis: slopen, behouden en
vernieuwen; t/m 30 mei in raadhuis
Hilversum, Dudokpark.
Hei-man Herzberger;
vier paviljoens, t/m 9 mei in
N.a.i. Rotterdam.
Capriccio Veneziano; over het stuc
werk van de ambachtslieden, die
vanuit Venetië hun vak in de
Nederlanden uitoefenden,
t/m 15 mei in Bloemenheuvel,
Utrechtseweg 89 Zeist.
Het huis en de derde huid; over het
werk van Benno Premsela in ABC
Wimberg (wimbergue,
wimberge) (zie pag. 16)
Oorspronkelijk: schutgevel.
In de gotiek siergevel boven
venster- en deuropeningen
en boven grafnissen. In de
late periode rijkversierd met
vlechtwerk, geflankeerd door
hogels en bekroond door een
kruisbloem of een beeldje.
Werd ook gebruikt voor een
min of meer driehoekig hulp
stuk bij een gewelfaanzet,
waarbij tussen twee gewelf-
ribben een derde ontspruit.
Uit: Bouwkundige termen
van Haslinghuis-Janse.
wimberg
april 1999
