'DIE MENEER HEEFT ZELF
EEN PUITJE GETIMMERD,
DAT PAKKEN WE AAN'
L
L
Bert Franssen
Reclamerichtlijnen in Amsterdam
Smakeloze lichtbakken en luifels aan monumenten. Vretend publiek,
oorverdovende herrie, louche gokhallen, ranzige verkopers. Straatmeubilair en
wegdek van niveau-O. Dat is lange tijd het beeld geweest van het Amsterdamse
winkelcentrum. Maar er verandert iets. Een drastische aanpak van de openbare
ruimte. Reclamerichtlijnen en welstandsrichtlijnen. Convenanten met
winkeliers. En een overheid die optreedt...
10
Heemschut
lisering van het toezicht op de gevelreclame in het begin
van de jaren tachtig.' Steeds meer kwaliteitszaken verlie
ten het centrum. Wandelend door het centrum kwam je in
een wereld van vretend publiek, oorverdovende herrie,
louche gokhallen, en ranzige verkopers terecht.
In 1990, bijna tien jaar geleden, schreef ik in dit blad een
artikel over het Damrak, vroeger de rode loper van
Amsterdam, inmiddels een straat geworden met de
trekken van een achterbuurt. Wat bleek? Een winkelier in
de binnenstad, die reclame aan zijn gevel wilde, moest
terecht bij de Dienst Gemeentebelastingen... Deze verstrekte
desgevraagd een reclamevergunning, wat geld opleverde,
maar de kwaliteit daarvan speelde geen enkele rol...
Vele van de meest weerzinwekkende reclame-uitingen
hebben zich al die jaren kunnen handhaven, en je voelt je
als monumentenbeschermer vaak eenzaam. Waar blijft de
gemeente Amsterdam? Waarom niet bikkelhard opgetre
den? Waarom kunnen vele Italiaanse binnensteden en ook
Maastricht er wel prachtig uitzien?
Reclame-inspecteur in actie
Toch is er met de Reclamerichtlijnen Binnenstad 1994 een
echte verandering in het beleid getreden. Ze bevatten
duidelijke regels, die uitwassen tegengaan. Ze worden ook
gehandhaafd, reclame-inspecteurjo/fr Spel komt in actie
bij iedere verboden reclame-uiting. Maar ze kan pas actie
ondernemen tegen reclames, die na 1994 aangebracht
werden. Een kleine verandering in een luifel waar geen
vergunning voor is, kan een middenstander noodlottig
worden, want dan kan de hele luifel gesloopt worden.
Heel streng 't gemakkelijkst
Met IVim Mulderde man die de richtlijnen ontwierp,
loop ik op een buiige zaterdagmiddag door de binnenstad.
Heel streng zijn is het makkelijkst, zegt hij meerdere
malen. Dat zie je aan de Amsterdamse grachten. Daar mag
zowat niets. En wat blijkt: de grachten zien er fantastisch
Vroeger was het beleid in Amsterdam: per winkel hoog
stens één uithangbord en één bord plat aan de gevel. In
1984 werd dit beleid in winkelconcentraties verlaten. Een
historische vergissing. Want sinds die tijd is een stedelijk
landschap ontstaan dat zijn weerga niet kent. Ordinaire
reclameuitingen gingen de straten beheersen, monumen
tale gevels verdwenen in het niet, zo ze niet letterlijk aan
het oog werden onttrokken. Aan enige kwaliteit had
kennelijk niemand behoefte. De gemeente spreekt in een
recente folder over 'een uitermate rommelige beeldkwali
teit op begane grondniveau,' als gevolg vaneen libera-
Sjieke Etos op sjofele
Amsterdamse Nieuwendijk,
die binnenkort wordt
opgeknapt.
Foto's Bert Franssen.
april 1999
