Nieuwe uitgaven Anne-Marie ten Cate 32 Heemschut Archeologie Voor de amateur-archeoloog verscheen een praktische en informatieve handleiding. 'Kruisende sporenhandleiding voor amateur- archeologen in Nederland' werd samengesteld door Arnold Camiiggelt. Behalve een overzicht van de archeologie beoefening in ons land tot 1990, geeft het boek inzicht over het span ningsveld tussen ruimtelijke ordening en bestemmingsplannen. Er zijn hoofdstukken over archeologie en cultuurhistorie, hoe bereidt men zich voor en hoe pleegt men archeologisch onderzoek zonder op te graven. Uiteraard een hoofdstuk over opgravingen, voorts over de uitwerking van de vondsten, publieksvoorlichting en de financiële kant van de zaak. Ter afsluiting van ieder hoofdstuk is er een afdeling 'meer infor matie', met nuttige adressen, literatuur en bijlagen (voorbeeldlijsten). Het boek bevat een schat aan informatie en vele afbeeldingen en tekeningen. Het leest gemak kelijk en is daardoor uiterst geschikt voor de middelbare scholier. Utrecht, Matrijs, 1998. 160p. ISBN90 5348 127 7. Prijsf24,75. Moderne architectuur Niet alleen oude bouwkunst is interessant. Dit bewijst de 'Gids voor moderne architectuur in Nederland' (Nederlands- en Engelstalig) samengesteld door Paul Groenendijk en Piet Vollaard met een inleiding door Hans van Dijk. De fotografie is van Piet Rook. Het betreft een vijfde, geheel herziene druk. Het formaat en de geografische rangschikking van de projecten zijn op het gebruik als reisgids afgestemd. Ruim 1000 gebouwen worden kort beschreven en afgebeeld. Zij geven een representatief beeld van de Nederlandse architectuur van deze eeuw. Sedert de eerste druk, meer dan tien jaar geleden, is er veel gebeurd op architectuurge bied. Het Monumenten Inventarisatie Project leverde veel nieuwe gegevens, er verschenen studies over de Wederopbouwarchitectuur en monografieën over diverse architecten. Deze stroom van publicaties heeft ertoe bijgedragen dat de gids moest worden herzien en in balans gebracht. De hoge verkoopcijfers van deze gids duiden op een toenemende interesse in de moderne architectuur. De prijs van de uitgave is helaas aan de hoge kant. Rotterdam, Uitgeverij 010,1998. 372p. ISBN90 6450 2810. Prijsf69,50. Vrijwoningen In de Historische reeks Utrecht verscheen als deel 24 'Voor den armen alhier; De geschiedenis van vijf Utrechtse fundaties en hun vrijwoningen', samengesteld door Renéde Kam.. Vrijwoningen, vrij van huur, werden gebouwd door particulie ren en beheerd door daartoe speciaal opge richte fundaties. Een fundatie is een soort lief dadigheidsstichting, waarbij het mes aan twee kanten sneed, want de armen werden geholpen en de rijke gevers kregen hierdoor meer aanzien en naamsbekendheid of dachten hun zieleheil veilig te stellen. In het boekje worden vijf van deze fundaties uitvoerig beschreven, de stichters en de bewoners. Vrijwoningen, ook wel godskameren genoemd, werden vanaf het midden van de 14de eeuw gebouwd. Pas in deze eeuw kwam de bouw van vrijwonigen tot stil stand! In de 19de eeuw werd nog een groot aantal van deze huisjes gebouwd in de (toen) nieuwe buitenwijken. Vanaf midden deze eeuw werd voor dergelijke woningen huur gevraagd. Na een inleiding in vogelvlucht over de armen zorg in Nederland, worden de vijf fundaties, zoals die van Maria van Pallaes en de Hoogelanden, beschreven en vele leuke anek dotes uit de archieven verteld. Dit interessante boekje is rijk geïllustreerd met vele oude foto's, bouwtekeningen en platte gronden. Utrecht, Matrijs, 1998. 64p. ISBN905345 128 5. Prijs f24,95. Gevelstenen Van een lezer ontvingen wij ter aankondiging 'Tekenen aan de wand; een verrassende tocht langs de gevels van Culemborg' samengesteld door A. Derwig-Witteveen. Behalve een inleiding waarin de betekenis van gevelstenen uiteen wordt gezet beschrijft het boekje een wandel en fietsroute van 5,5 km door het stadje Culemborg, beginnend bij de VW. Een gevel of uithangteken deed dienst als herkenningste ken voor de komst van de straatnummering, begin 19de eeuw door Napoleon ingevoerd. Het gaf vaak het beroep van de eigenaar weer. De Culemborgse inventarisatie is vrijwel volle dig en van alle tekens is een afbeelding opgeno men. Gaandeweg wordt er heel wat over de geschiedenis van het stadje verteld. Bij de inventarisatie zijn ook eerste (en laatste) steen leggingen opgenomen, tot vandaag de dag. Het boekje is uitgegeven in de serie West- Betuwse Monografieën (no VI) en verscheen ter gelegenheid van het 60-jarig jubileum van het Oudheidkundig Genootschap A.K.W. Voet van Oudheusden. Het is te verkrijgen bij de VW en de plaatselijke boekhandels. Culemborg, 1997. 104p. ISBN90.9010.927.7 Prijs f24,50. Deventer Vanuit Deventer ontvingen wij 'Wilhelmina- fontein 100jaar', geschreven door JosPaarde- kooper. In 1893 werd te Deventer de drinkwa terleiding feestelijk in gebruik genomen. Bij gebrek aan financiële middelen werd de ge plande fontein niet gebouwd, maar in 1898, toen Wilhelmina koningin van Nederland werd, bleek de Deventenaar vrijgeviger en ver rees de fontein. De fontein werd echter in 1960 in vervallen staat op de stadswerf gedumpt, maar keerde gelukkig in 1985 op de Brink terug. Uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de fontein door de VW te Deventer, alwaar het te koop is. Prijs f 14,95. Grachtentuinen Na het boek over de Keizersgracht verscheen eind vorig jaar deel 2 in deze serie 'Amsterdamse Grachtentuinen; Herengracht' onder redactie van Willemien Dijkshoorn, Erik de Jong en Lodewijk Odé. De serie wordt uitgegeven onder verant woording van de Stichting de Amsterdamse Grachten tuin. De Herengracht werd in 3 fasen tussen 1593 en 1663 aangelegd. Dankzij de keuren (verorde ningen) die vanaf 1615 werden ingesteld voor de 2 7 huizenblokken binnen de grachtengordel zijn, ondanks het gedogen van parkeerruimte en bebouwing, toch vele binnenerven groen gebleven. De keuren bleven tot 1964 geldig, waarna de terreinen tijdelijk nagenoeg vogelvrij waren. Vooral na 1945 toen de naaiateliers als paddestoelen uit de grond schoten. Tegen woordig zorgen wettelijk verordende kapver- gunningen en herplantplicht voor bescherming. De Nederlandse Tuinenstichting en de Stichting Amsterdamse Grachtentuin zorgen er voor dat het behoud van de grachtentuin in bredere kring doordringt, door middel van inventarisa ties, door het openstellen van tuinen op speciale dagen en ook door de uitgave van deze serie. In dit deel is een inleiding van ca 40 pagina's opgenomen met als titel: 'Tuinhuis, oord van verpozing' door Paul van der Ree. Vooral achter de huizen van de rijke Herengracht treft men vele tuinhuizen, van traditionele tot hypermo derne. Tegenwoordig wordt erfbebouwing of erfoverkapping een enkele keer afgebroken, de tuin hersteld en een tuinhuis gebouwd. Van der Ree beschrijft de ontwikkeling van het tuinhuis in het algemeen. Voor de rijke Amsterdammer was het tuinhuis een stukje buitenleven midden in de stad, waaraan veel aandacht werd geschonken en dat vaak een indrukwekkende en gevarieerde verschijningsvorm kreeg, getuige de foto's. Evenals het vorige, heeft ook dit deel iets voyeuristisch en geheimzinnings; de tuinen zijn er maar eigenlijk ook niet. In ieder geval geeft het veel blader-, kijk- en lees genot. Met vele foto's, plattegronden en teke ningen. Zwolle, Waanders, 1998. 252 p. ISBN90 400 9256 7 Prijsf59,95. februari 1999

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1999 | | pagina 34