Europese onderscheidingen
i 'ffi s
Voor restauraties Koppelpoort en Kasteel St. Gerlach
Europa Nostra, de Europese federatie van monumenten
organisaties, die in Den Haag zetelt, heeft een hoge
onderscheiding - een medaille - toegekend voor de restauratie
van de Koppelpoort in Amersfoort. Een diploma gaat naar de
restauratie van Kasteel St.Gerlach in Houthem (Limburg).
Jj] !ffi] lii
m td
S'qIï'q
smèMmm
Heemschut
De Koppelpoort in Amersfoort na de restauratie.
Het juryrapport bij de medaille spreekt van een
uitmuntende en zeer voorzichtige restauratie
van een indrukwekkend oriëntatiepunt in de
stad. De Koppelpoort, een combinatie van een
land- en waterpoort, werd gebouwd rond 1400
als onderdeel van een plan om de stad uit te
breiden binnen een geheel nieuwe stadsmuur.
Het oudste gedeelte was de waterpoort, inder
tijd aan beide kanten met de stadsmuur verbon
den door middel van bogen, waarover een
voetpad liep. De landpoort werd later gebouwd
toen de Eemhaven belangrijk werd en er
behoefte kwam aan een verbinding over land.
Hoewel de voornaamste functie van de
Koppelpoort verdedigingswerk was werd hij
ook gebruikt als huisvesting van brugwachters
en deed hij dienst als vergaderplaats voor
gilden. In de 19de eeuw werd de poort met
sloop bedreigd, net als vele andere vestingwer
ken. Een nationale protestactie in 1860 had als
resultaat, dat de plannen gewijzigd werden en
de Koppelpoort in 1885 werd gerestaureerd,
een van de eerste restauratieprojecten in dit
genre in Nederland.
Een nieuwe restauratie werd in 1996 noodzake
lijk. Bij deze restauratie is zoveel mogelijk het
originele materiaal, zoals stenen en houtwerk,
gebruikt en is zeldzame begroeiing gespaard.
Zo bleef het schilderachtige karakter van het
middeleeuwse bouwwerk behouden. Deze
bijzondere wijze van restaureren geeft volgens
de jury blijk van een goede filosofie t.a.v.
monumentenzorg, ook door deze restauratie te
gebruiken als startpunt van een onderhouds-
programma, dat zich over een periode van jaren
zal uitstrekken.
In Europa zijn in totaal vier medailles en
23 diploma's toegekend voor restauraties.
St.Gerlach
Het diploma, dat naar Nederland ging, is dit
keer toegekend voor het op initiatief van
Heemschut gerestaureerde vervallen gebou
wencomplex St.Gerlach te Houthem. Het werd
op creatieve wijze weer tot leven gebracht door
het met respect voor de oorspronkelijke gebou
wen geschikt te maken voor gebruik als hotel
en restaurant. Hierdoor werd een stabiele basis
gelegd om de toekomst van het complex veilig
te stellen.
J.K.
Het gerestaureerde Kasteel St.Gerlach bij Houthem/Valkenburg aan de Geul.
februari 1999
29
