I
12
Heemschut
Gebrandschilderde ramen
in de hal van het KRO
gebouw, het enige met
kunst. De ramen zijn van
Joep Nicolas.
1927 kwamen de uitzendingen vanuit een houten loods
achter het NSF-gebouw. Tot aan de nieuwbouw van
de studio's moest men het met cafés, oude loodsen,
kerken (NCRV) of patronaatsgebouwen (KRO) doen.
Het AVRO gebouw
De voorloper van de AVRO, de HDO betrok in 192 8
een villa aan de Witte Hullweg 3, die later afgebroken
werd om plaats te maken voor de bouw van het beroem
de Hilversumse raadhuis van Dudok. De HDO nam in
elk geval wel het meubilair mee, dat ze Dudok had laten
ontwerpen. Meubilair, dat trouwens al in de keet bij het
NSF-gebouw had gestaan. Het moest vooral voldoen
aan de eis, dat het niet zo kraakte tijdens uitzendingen.
Men verhuisde daarna naar de villa 'Sole Mio' aan de
Oude Enghweg 4. Willem Vogt vroeg Dudok ook de
nieuwe studio te bouwen. Dudok was toen gemeente
architect van Hilversum. Reden voor zijn werkgever
hem voor die particuliere bouw geen toestemming te
geven. Vogt heeft toen Pieter Vorkink gevraagd, waar
schijnlijk omdat diens werk veel gelijkenis vertoont
met de scheppingen van Dudok. Vorkink heeft samen
met Dudok en Wormser diverse woningbouwprojec
ten in Hilversum gerealiseerd. Zijn ontwerp werd door
de gemeente niet goedgekeurd, waarschijnlijk juist
vanwege die gelijkenis met Dudok. Bovendien zou die
AVRO studio nagenoeg in de schaduw van het raadhuis
gebouwd worden en zou liggend aan de hoofdweg, de
's Gravelandse weg, het raadhuis te veel de loef afsteken.
Zo werden Benjamin Merkelbach en Charles Karsten
gevraagd. Zij behoorden tot de zakelijke stroming van
Het Nieuwe Bouwen terwijl Vorkink uit de romanti
sche hoek van de Amsterdamse School kwam. De waai
ervorm van hun creatie, zoals deze nu aan de 's Grave
landse weg staat, komt voort uit de behoefte aan een
goede akoestiek, waarbij evenwijdig lopende muren
moesten worden vermeden. Direkt contact tussen
buiten- en binnenmuren was i.v.m. geluidshinder
eveneens uit den boze. Zo ontstond een 'doos-in-doos
constructie'. Esthetische motieven stonden naar de
mening van de architecten niet voorop. Wel verband
tussen bouwen en bestemming. De ligging van het
complex in een groene omgeving leidde tot behoud en
integratie van onder meer enkele oude beuken. In het
gevelbeeld domineert de grote schouwburgzaal met
een overdekte galerij. De hoofdingang kwam links in
een naar voren uitspringende en hoger opgetrokken
bouwmassa. De gevel aan de achterkant bij de Hoge
Naarderweg werd vrij strak en gesloten, waarin de
hoge stalen ramen de kenmerken van Het Nieuwe
Bouwen verraden. In architectenkringen werd het
gebouw alom geprezen. De architect Van Loghem liet
in De Groene onder meer weten: 'zeer ingenomen te
zijn met een gebouw, dat niet voorzien is van allerlei
versleten hulpmiddelen ter decoratie zonder dat deze
uit noodzaak voortkomen. Daardoor hebben we hier
een gebouw van klare en eenvoudige kracht.'
Een jaar na de opening in 1936 bleek al de behoefte aan
uitbreiding met een restaurant, een 'gramotheek', een
muziekbibliotheek en een extra studioruimte, die aan
het tegenover liggende Melkpad werd gebouwd en
ondergronds bereikbaar is.
De KRO studio
In 1930 koopt de KRO het R.K. Verenigingsgebouw
aan de Emmastraat in Hilversum. Pastoor Perquin, de
toenmalige voorzitter, gaf aan architect J. Duncker
opdracht tot verbouwing van het in slechte staat verke
rende pand. Perquin was als pastoor van de Dominicus-
kerk aan de Amsterdamse Spuistraat al vaak in de ether,
omdat zijn kerk lange tijd als studio gebruikt werd. De
nieuwe studio werd in 1931 door aartsbisschop Mgr.
J.H.G.Jansen ingewijd. Veel zegen rustte er deson
danks niet op, want al gauw bleek de ruimte veel te
klein. De architecten H. Kraayvanger, Pierre Cuypers en
W.A. Maas werden gepolst voor een ontwerp. Voor
waarde van de KRO was, dat aannemer en personeel
van katholieke huize moesten zijn. Diezelfde eis werd
gesteld aan de kunstenaars, die ter verfraaiing werden
aangezocht. De gebrandschilderde ramen en de fres
co's van Charles Eyck zijn er nog steeds te bewonderen.
Bij de voorgenoemen verhuizing neemt de KRO die
ramen in elk geval mee.
Voor de uitbreiding kocht de KRO een terrein achter
de studio aan. Twee daarop staande villa's, waarvan één
al gebruikt werd als muziekbibliotheek, gingen tegen
de vlakte. De grillige vorm van het overblijvende
binnenterrein dwong de gekozen architect Maas tot
beperkingen. De studio werd dan ook vrij traditioneel
februari 1999