Nieuwe uitgaven
Anne-Marie ten Cate
Moment voor monument
Het 25-jarig bestaan van de
Federatie Monumentenwacht
Nederland werd dit jaar gevierd en
die viering werd extra kracht bij
gezet doordat 1998 werd uitgeroe
pen tot het Jaar van het Onderhoud.
Heemschut besteedde daaraan
ruimschoots aandacht in het vorige
nummer. Ter gelegenheid van dit
jubileum gaf de Monumenten-
wacht een boek uit, dat de liefde
voor monumenten aanwakkert,
aldus J.J.L.M. Janssen, voorzitter
van de Federatie in het voor
woord. De noodzaak van doelma
tig, dus preventief onderhoud
wordt nog steeds onderschat.
Monumenten verdienen het om
(beter) onderhouden te worden,
de Monumentenwacht draagt
daartoe bij, maar de bezitter van
monumenten kan zelf ook onder
houd plegen. De publicatie is
bedoeld voor met name eigenaren
en beheerders van woonhuismo-
nurnenten. 'Monumenten onderhou
den.gids voor uw monument' werd
samengesteld onder redactie van
Klaas Boeder, Peter van den Hoek,
Jan Jongbloed e.a. en geschreven
door ervaren monumentenwach
ters. Onwetendheid, nonchalance
en ondeskundig ingrijpen zijn de
grootste boosdoeners. Het boek
geeft dan ook naast een beetje
geschiedenis de basisprincipes van
sober en doelmatig onderhoud.
Het handelt voorts over construc
ties, daken, technische installaties,
materialen, oorzaken (vocht) en
voorkomen van gebreken. Ook
worden de financiële consequen
ties van doelmatig onderhoud
gegeven. Flet boek is rijk geïllus
treerd met foto's en (bouwkun
dige) tekeningen.
Flet bevat tot slot een verklarende
woordenlijst en een aantal nuttige
adressen. Dit boek dient iedere
monumenteneigenaar en monu
mentenliefhebber in zijn bezit te
hebben en regelmatig te raadple
gen.
Het boek is te bestellen bij de Stichting
Federatie Monumentenwacht
Nederland, fax (033)47 90 769) ofte
bestellen bij de boekhandel.
Utrecht, Matrijs, 1998. 112 p.
ISBN90 5345129 3. Prijs f24,50.
Veerdiensten
Zolang er mensen zijn, zullen ze
zich verplaatsen. Michiel de Visser
schreef een aardig boekje met al s
titel 'Het veer keert weertwaalf
verkenningstochten over historische
veerdiensten. Overzetveren zijn
onmisbare schakels in het water
rijke Nederland en vormen
cruciale verbindingen in de
geschiedenis. Ze waren inzet van
locale heersers en speelden een
belangrijke rol in het handelsver
keer. De inleiding beschrijft het
belang van het veer in de afgelo
pen eeuwen. Moderne ontwikke
lingen maakten menig veer over
bodig. Dankzij de Vereniging
Vrienden van Voetveren is een
aantal voetveren weer terug in de
vaart genomen. In het boekje
worden 12 fietstochten beschre
ven waarbij men afhankelijk is van
een veer. Behalve de route bevat
ten de beschrijvingen vele anekdo
tes uit de betreffende omgeving.
Amsterdam, Buijten ér Shipperheijn,
1998.128p. ISBN 90 6064 951 6.
Prijs f29,90.
Langeveer
De Historische Vereniging
Hardinxveld-Giessendam gaf een
publicatie (no. 3 3) uit over 'Het
Langeveer; een opgeschoven post in de
Mei-wede'. Door de dijkverzwa
ringswerkzaamheden zal het 100-
jarige veer een grote verandering
ondergaan, een reden om de histo
rie ervan op te tekenen. Het
boekje werd samengesteld door
W. de Leeuwerk en bevat vele anek
dotes en afbeeldingen.
Secretariaat: Buitendams 77,
33 71 BB Hardinxveld-Giessendam,.
Tel. (0184)61 45 63.
Historisch boerderijonderzoek
De Stichting Historisch Boerderij
Onderzoek is een nieuwe reeks
gestart, die jaarlijks zal verschij
nen. Behalve het jaarverslag bevat
de uitgave een aantal bijdragen
over verschillende aspecten van
het werkterrein van de stichting.
Het oogmerk is om de in het jaar
verslag opgenomen wetenschap
pelijke, thematische bijdragen,
beter onder de aandacht te
brengen. De uitgave 1998 handelt
over 'Het land van Kessel; landschap,
landbouwgeschiedenis, boerderijen.
De publicaties zijn te bestellen bij
de SHBO.
Adres: Postbus 649, 6800 AP
Arnhem. Tel (026) 35 76 222. Fax
(026) 35 76 231. Per abonnement
zijn de deeltjes f12,50, losse nummers
f 17,50 exclusief verzendkosten.
Jaarboek Amstelodamum
Uit het Jaarboek Amstelodamum
1996 een aantal interessante
bijdragen. Allereerst een bewer
king van een doctoraalscriptie van
en door drs. D. Eeken over 'Het
kantoorgebouw van verzekerings
maatschappij de 'Utrecht' aan het
Damrak'; een ontwerp van de
architecten A.J. Kropholler en
J.F. Staal. Een gebouw uit 1905,
dat met zijn imposante afmeting
in die tijd absoluut niet in het
Amsterdamse gevelbeeld paste.
Behalve de geschiedenis van het
gebouw en de beschrijving van het
decoratieve beeldhouwwerk van
J. Mendes da Costa, wordt ook de
geschiedenis van het (levens-)
verzekeringswezen beschreven.
De voltooiing van de IJtunnel in
1968 maakte een einde aan een
jarenlang slepende kwestie: een
vaste oeververbinding tussen
Amsterdam en Amsterdam-
Noord. Louis Schoewert beschrijft
in zijn bijdrage de planontwikke
ling voor de IJ-tunnel, die een
einde moest maken aan de veer en
pont misères. Tot slot schreef Goos
van 'tHull een overzicht over de
ontwikkelingen rondom en de vele
pogingen de Jan Roodenpoorts-
toren op de Torensluis aan het
Singel te herbouwen. 'Alle gege
vens voor de bovenbouw zijn
minutieus bekend.Afinaken die
klus eindigt Van 'tHull.
Negenentachtigste Jaarbouw van het
Genootschap Amstelodamum,
Amsterdam 1997. Ledenadministratie
en verkoop F.H. Amende, Am,stel 59,
1018 EJ Amsterdam. Tel 62 34 080.
Stedelijke elite
Bij NAi-uitgevers verscheen dit
voorjaar 'Particuliere plannen; denk
beelden en initiatieven van de
Rotterdamse elite voor de volks
woningbouw en de stedebouw
1860-1950' door Len de Klerk.
Met de opkomst van Rotterdam
als haven- en handelsstad ontstond
een nieuwe stedelijke elite van
reders, cargadoors, industriëlen,
zakenlui en bankiers. Verbonden
door gezamenlijke idealen, fami
liebanden en zakelijke belangen en
gedreven door een maatschappe
lijk plichtsbesef, vormden ze lang
zamerhand een netwerk dat steeds
meer invloed kreeg op het maat
schappelijke leven in de stad. In
het boek worden notabelen
beschreven uit de families Mees,
Hudig, Nolst Trenité, Dutilh, Van
Ravesteéjn, Van der Mandele en
Van der Leeuwdie ijverden voor
verbetering van de stad en de
woonsituatie. Hun vooruitstre
vende activiteiten leidden tot de
oprichting van woningbouwver
enigingen en het stichten van tuin
dorpen als Vreewijk en Zuidwijk,
het Feyenoordstadion, Diergaarde
Blijdorp en het Beursgebouw.
Wat waren de drijfveren? De
auteur stelt in zijn voorwoord dat
de materiële aanleiding tot
hervorming van verlichte fabri
kanten in veel studies is belicht,
maar hun mentaliteit, het complex
van waarden, normen en drijfve
ren waarop de plannen stoelden
betrekkelijk onontgonnen terrein
is. Voor dit onderzoek was een
biografische invalshoek noodzake
lijk, toegespitst op het thema
verantwoordelijk burgerschap.
Een indrukwekkend proefschri ft
(RU Utrecht) dat je leest als een
roman, vlot en vol humor geschre
ven.
Rotterdam, NAi-uitgevers, 1998.
392 p. ISBN 90 5662 081 9. Prijs
f59,50.
Hackfort
Bij Matrijs verscheen een prach
tige monografie over het landgoed
Hackfort nabij Vorden, dat sedert
1981 eigendom is van Natuur
monumenten. 'Hackfort, huis en
landgoed', verscheen onder redac
tie van F. Keverling Buisman. Flet
landgoed kent een zeer lange
geschiedenis. Bijzonder is dat het
sedert 1324 nimmer verkocht is,
maar steeds via vererving in
Zie vervolgpag. 41
augustus 1998
Heemschut
37
