augustus 1998
Heemschut
33
megaton-duwbakken die op enkele meters
afstand slechts straks gaan afmeren en wegva
ren? Wat gebeurt er met de funderingen van de
oude huizen, die soms doorlopen tot tegen de
rivier aan? En dan nog de stank en het lawaai.
Een heel stuk eeuwenoud Dordrecht dreigt zo
onleefbaar te worden. Maar het betreft hier
rijkswater en ingenieurs van Rijkswaterstaat
rekenen alleen met sommetjes, formules en
bruikbaarheid voor de binnenscheepvaart. De
rest van Nederland bestaat domweg niet dus
hoef je je daar ook niets van aan te trekken. We
zijn het erover eens dat deze uitbreiding juist
aanleiding zou moeten zijn om te gaan naden
ken over verplaatsing van het hele gebeuren
meer stroomop- of -afwaarts, weg bij die prach
tige oude stad vandaan. De topingenieurs van
Rijkswaterstaat zouden hier de ontwerpuitda
ging moeten durven aangaan en Dordrecht
verlossen van deze benzinepuist. We zullen
hier zeker via overleg, brieven en misschien wel
juridische stappen werk van maken. Rijks
waterstaat kan dan machtig zijn, Heemschut
Zuid-Holland is niet bang uitgevallen.
Stucadoors en drukkers
Verder de Grotekerksbuurt in. Op een steen
worp afstand van het imposante koor van de
Grote Kerk staat hier een smal pand met een
hoge begane grond en twee verdiepingen plus
zolder. In aanleg lóde-eeuws, misschien nog
wel ouder. Het is eigendom van een stuca-
doorsbedrijf geweest en nu in handen van een
project-ontwikkelaar. Die is in het interieur
alvast maar met slopen begonnen. Een nieuw-
bouwplan in staal en glas - alweer staal en glas -
ligt in de burelen op het stadhuis. Het pand is
met zijn grijs gepleisterde gevel nu beeldonder-
steunend of zo onopvallend dat het minstens als
beeldneutraal kan worden aangemerkt. Zal dat
voor de opvolger in glas en staal ook opgaan?
Het kan goed gaan, ook in moderne materialen,
maar de plek vraagt om een zorgvuldig ontwerp
en veel aandacht voor de detaillering. We
bevinden ons hier binnen het beschermd stads
gezicht op een zeer gevoelige locatie, die
schreeuwt om kwaliteit. De gemeente heeft
juridisch derhalve de middelen in handen om
op die kwaliteit aan te sturen. Wij zullen de
gemeente daarop wijzen, het is in Dordt op
andere plaatsen immers ook al eens mis gegaan.
Als aan sloop niet valt te ontkomen, zal
Heemschut ook aandringen op een bouwhisto
risch onderzoek teneinde het pand als 'docu
ment' voor het nageslacht niet verloren te laten
gaan.
Tegen het verkeer in fietsen we naar het pand
Wijnstraat 153. De eertijds prachtige Lodewijk
XV-gevel van drukkerij Holster - wat doet een
drukkerij in zo'n schitterend woonhuis - slaat
zo langzamerhand als visitekaartje voor de
onderneming een steeds modderiger figuur.
Wat is dit jammer. We zullen niet de enigen
zijn die zich dit afvragen met de blik op het
zwierig snijwerk in deerniswekkende staat
onder een deels inzakkende, deels vermolmde
kroonlijst. Het ene siersmeedijzeren hek
bungelt bijna los aan de gevel. Ooit de trots van
een meestersmid onderstreept het nu de deso
late toestand van het geheel. Hier zou,
misschien wel met hinderwet en milieuwet in
de hand, aangestuurd moeten worden op
uitplaatsing van het bedrijf en passende herbe
stemming en restauratie. Daar zal nog veel
overleg aan te pas moeten komen, maar dit
pand is dat zeker waard. Dat Heemschut hierin
een rol kan en moet spelen staat voor ons wel
vast.
Oud en nieuw
Om niet helemaal in mineur te eindigen fietsen
we door naar de Kamer van Koophandel. Trots
toont Dirk Beels het prachtig gerestaureerde
pand, passend vergroot met een spetterend mo
derne nieuwbouw aan de achterzijde, zonder
schade voor het oude huis ertegenaan gevlijd.
Even verderop mijmeren we nog wat na boven
de in het zicht gelaten fundering van het huis
'Scharlaken' en ik wijs hem erop dat zoiets 30
jaar geleden ondergeschoffeld en verdwenen
zou zijn. Nu is het gehandhaafd en voor wie er
oog voor heeft biedt het een terugblik in het
gelaagde verleden van deze mooie, oude stad.
We boeken vooruitgang. Er gaat tegenwoordig
gelukkig ook veel goed in Dordrecht, maar
wegzakken in zelfgenoegzaamheid kun je als
het om monumentenzorg gaat nooit. Dat
wordt door dit rondje Dordt maar weer eens
bewezen.
Drs. Leo van der Meuk is PR-medewerker van
Heemschut Zuid-Holland.
Fraaie voordeur met siersmeedijzeren
bordeshekken en hardstenen bordes met trap
van het voormalige woonhuis Wijnstraat 153.
Kroonlijst pand Wijnstraat 153, gedragen door sierlijk gesneden Lodewijk-XV-consoles.
Foto's Leo van der Meute.