Stucwerk in 'Kloof' 56
I
Hans Tulleners
Interieurs van Amsterdamse grachtenhuizen VI
Eén van de meeste verrassende onderdelen van het interieur van
Amsterdamse grachtenhuizen is misschien wel het stucwerk.
Amsterdam is zeer rijk aan stucwerk en omdat het materiaal
zo duurzaam is heeft het stucwerk zich goed weten te handhaven.
ij k V
augustus 1998
Heemschut
25
Op belangrijke grachten als de Heren- en
Keizersgracht, het Singel, de Prins Hendrikkade,
de Kloveniersburgwal en de Geldersekade
hebben 7 van de 10 huizen nog stucwerk.
Dat materiaal werd vooral toegepast in gangen,
in de belangrijke kamers voor plafonds, voor
boezems van schouwen en heel af en toe op
wanden. Stucwerk of stucco wordt wel eens
vergeleken met 'bevroren slagroom', gezien de
altijd witte kleur en het veelvuldig gebruik van
krullen en andere ornamenten.
Ondanks het feit, dat stucwerk nog op redelijk
grote schaal aanwezig is in een groot aantal
huizen, is er relatief weinig over bekend. De
stucwerkers - in het begin vaak Italianen -
lieten meestal geen datering of signering
achter. Het zijn vooral niet-uitgevoerde
ontwerptekeningen, die bewaard zijn gebleven.
In de hele 18de eeuw wordt dat materiaal op
grote schaal toegepast. Het geeft een zekere
status en allure. Vooral in grote huizen is het te
vinden. Het was dan ook heel verrassend om in
een relatief klein huis veel stucwerk te ontdek
ken.
Kloveniersburgwal 56 vormt samen met
nummer 5 8 een tweeling. Het monumenten-
pand met zicht op de Raamgracht, werd 5 jaar
geleden gekocht door liefhebbers: Jaap van den
Berg en Ae. familie Panman.
Bij aankoop van een deel van de 'tweeling'
ging het nog om een lijstgeveltweeling. Bij de
restauratie zijn er historische toppen van de
gemeentelijke werf van Monumentenzorg op
gezet.
Die kwamen van een halsgeveltweeling aan
Kleine Wittenburgerstraat 70-72. In 1996
werden deze toppen aangebracht.
Inwendig zou je in zo'n huisje van 3.50 meter
breed eigenlijk geen stucwerk verwachten. Bij
de gang is het echter meteen
'raak'. Aan de hand van oude sporen is het stuc
werk in de gang - alleen ornamenten - weer
aangebracht. Ook in de voor- en achterkamer
van het voorhuis is stucwerk te vinden. Op het
plafond waren de tekeningen nog aanwezig.
SxmczAooï Arjan Bos heeft aan de hand van die
tekeningen en van andere sporen het stucwerk
weer aangebracht.
Stucwerk plafond zaal 'Kloof' 56.
Stucwerk plafond voorkamer
Koveniersburgwal 56.
Koveniersburgwal 52-64. Foto's Hans Tulleners.
Twee putti
In de voorkamer zijn twee putti met vleugels te
zien. Een heeft een glas in de hand, de ander is
in de weer met een tros druiven. Het zijn
bacchanten, volgelingen van Bacchus, de god
van de wijn.
Het stucwerk in de achterkamer kent alleen
ornamenten.
De grootste verrassing in dit fraaie monumen
tenhuis uit plm. 1740 bevindt zich in de 'sael'
in het achterhuis.
Allereerst is daar een grote grijzen marmeren
schouw, wel erg groot uitgevallen voor dit huis.
Het bijzondere stucwerk in de boezem is laat
18de-eeuws. In het plafond is een grote
bacchant afgebeeld met enorm veel reliëf.
Hij draagt in zijn hand een bakje om wijn te
proeven.
Al mei al zijn er in dit gave grachtenhuis 3 grote
stucplafonds te zien en een gestucadoorde gang
met ornamenten. Voor liefhebbers van dit
'slagroonrwerk' is het smullen geblazen.