Toorenburg B.V.
ALS KWALITEIT EEN VOORWAARDE IS
LEIDEKKERSBEDRIJF
Zilverstraat 52 - 2544 EL Den Haag
Tel. 070-3457975/3297110/3657624
Fax 070-3299059
Gespecialiseerd in:
Natuurleien
Lood-, koper- en zinkwerk
Leipannen
Steenfabriek
Biezeveld
levert:
IJsselformaat handvorm
Rijnformaat handvorm
Vechtformaat handvorm
Friesche drieling handvorm
Hilversums formaat handvorm
Utrechts plat handvorm
Profielen handvorm
Vormstenen handvorm
Plavuizen handvorm
Kloosterformaten handvorm
en alle andere bakstenen
voor restauratie op maat.
Steenfabriek Biezeveld B.V.
april 1998
Heemschut
43
trokken. De gasfabriek in Ede leverde al
spoedig' ook aan Lunteren en Bennekom. Bij de
start van de fabriek bestond het personeel uit
een administrateur (part-time), een baas( ook
fitter) en twee stokers. Half oktober 1959 werd
de productie van steenkolengas gestopt.
Eloe is de situatie nu? De gemeenteraad van
Ede vroeg de status van rijksmonument aan
voor de gasfabriek aan de Schaapsweg. Deze
status is inmiddels verleend. De gebouwen zijn
het eigendom van het Gelderse energiebedrijf
NUON-VNB, dat nu met de gemeente in
gesprek is over herbestemming van de fabriek.
Projectleider Jansen denkt dat het allemaal nog
wel even zal duren. Hij legt uit: "Het probleem
is vooral de sterk vervuilde grond onder de
oude gasfabriek. Met het energiebedrijf wordt
gepraat over het schoonmaken van de grond
hetgeen miljoenen guldens gaat kosten."
Plet energiebedrijf aarzelt: zal het geld op tafel
leggen om overal af te zijn of is het verstandiger
om af te wachten of er een landelijke regeling
van energiebedrijven tot stand komt, waarbij
de sanering van alle in aanmerking komende
bedrijfsterreinen wordt betaald via opcenten
op de aardgastarieven.
De gemeente wil als het even kan dat de gas
fabriek een tweede leven krijgt. Bouwtechnisch
is het complex in goede staat. Volgens de
projectleider wordt vooral ook gedacht aan een
culturele bestemming van het fabrieksgebouw.
Bedum
De gasfabriekin Bedum is een heel ander verhaal.
Deze art deco-achtige fabriek kwam in 1910 in
bedrijf. Ook in dit geval is de fabriek gebouwd in
opdracht van de gemeente. Architect was A.J.
Reijers uit Kampen. De fabriek werd gebouwd
aan het Boterdiep, op enkele honderden meters
afstand van de spoorlijn Groningen-Delfzijl.
De fabriek verzorgde de levering van steen-
koolgas aan Bedum, Onderdendam en Noord
en Zuidwolde. De fabriek is in 1955, nadat de
produktie van steenkoolgas was stilgelegd,
verkocht aan een bouwfïrma. In het begin van
de jaren '90 kwam het fabrieksgebouw echter
weer in handen van het (interprovinciale) ener
giebedrijf EDON Noord.
G.Kingma uit Nieuw-Roden is enkele tientallen
jaren directeur geweest van de fabriek in Bedum.
Hij kijkt met enige zorg naar de ontwikkelin
gen rond de fabriek, die volgens hem het predi
kaat rijksmonument ruimschoots verdient.
"Het is een mooi fabriekscomplex", weet hij.
Paf
De commissie, die oordeelde over plaatsing op
de lijst van jonge monumenten (MIP), dacht er
anders over. De commissieleden, die kennelijk
weinig oog hadden voor industrieel erfgoed,
kwamen met een negatief advies op weinig
overtuigende gronden: in het gebouw was geen
bedrijf gevestigd, de bodem was vervuild en de
dakconstructie van de directeurswoning zou
gewijzigd zijn. Deskundigen van het vroegere
Projectbureau Industrieel Erfgoed stonden paf
over dit advies.
Bedreigd
De oude gasfabriek van Bedum mag dan boven
aan de lijst van industrieel erfgoed in deze
sector staan, voorlopig is behoud zeer onzeker.
Kingma: "De gemeenteraad heeft intussen op
basis van het advies van de commissie beslist dat
de fabriek niet wordt voorgedragen als rijksmo
nument." Bovendien wil het energiebedrijf het
fabriekscomplex, dat nog slechts incidenteel
wordt gebruikt, kwijt.
De vereniging Algemeen Plaatselijk Belang en
de historische vereniging van Bedum willen het
fabriekscomplex behouden. De uitslag van de
afgelopen raadsverkiezingen biedt echter nieuw
perspectief.
Wibo Burgers is Heemschut-medewerker
industrieel eifgoed.
Fabriek van handvormstenen en plavuizen
Lange Weistraat 25
5331 LH Kerkdriel Telefoon 0418-631719 B.g.g 077-4742920