Actie Diemenaren redde
uitgebrande schuilkerk
Jaap Kam,erling
Gerestaureerd kerkje heropend voor multifunctioneel gebruik
Onlangs heropende mr. Pieter van Vollenhoven als voorzitter van
het Nationaal Restauratiefonds de in 1990 volledig uitgebrande en
nu fraai gerestaureerde voormalige schuilkerk De Hoop in Diemen.
april 1998
Heemschut
27
Waar begin vorig jaar nog een ruïne stond en
regen en wind vrij spel hadden dwars door het
door brand weggevaagde dak staat nu een heel
bekoorlijk monumentje te pronken in sobere
neorenaissance stijl met laat- LodewijkXVI
versieringen.
Het eenvoudige kerkje bestaat uit een schip
met aan weerszijden galerijen, ondersteund
door Toscaanse zuilen.
Vooral dankzij het volhardend optreden van de
verontruste burgers van de Historische Kring
Diemen kon het rooms- katholieke schuilkerkje
weer worden herbouwd en gerestaureerd door
Stadsherstel Amsterdam. En dat terwijl de sloop
vergunning er al lag. Een eigentijds mirakel.
De schuilkerk werd in 1786 gebouwd. In die
tijd mochten in het officieel gereformeerde
Nederland religieuze minderheden als katho
lieken, doopsgezinden en remonstranten hun
geloof niet in het openbaar belijden.
Het charmante gerestaureerde interieur van de
voormalige schuilkerk.
Minderheden werden wel 'gedoogd'. Men
mocht kerken in 'schuilkerken', waar het geloof
in het geheim werd beleden in ruimten, die
vanaf de openbare weg er niet uitzagen als
kerken. Schuilkerk De Hoop is één van de
weinige overgebleven schuilkerken, die niet in
een reeds bestaand gebouw werden ingericht
maar echt als schuilkerk zijn gebouwd.
De Hoop deed tot 1910 dienst als schuilkerk.
In dat jaar werd de ernaast gelegen rooms-
katholieke St.Petrus' Bandenkerk, die inmid
dels wel manifest aanwezig mocht zijn, in
gebruik genomen. De Hoop werd geschikt
gemaakt voor andere doeleinden en al snel
stond de vroegere schuilkerk bekend als 'het
Verenigingsgebouw', waar bijvoorbeeld katho
lieke padvinders zich mochten uitleven.
Meubelopslagplaats
Toen het gebouw in de jaren '60 in verval
geraakte nam het gebruik ervan als vereni
gingsgebouw af. De Hoop degradeerde tot
meubelopslagplaats. Totdatin de nacht van
16 op 17 november 1990 de kerk door brand
grotendeels verloren ging.
Een aantal Diemenaren, vooral uit de
Historische Kring Diemen, zag in dat een
'vergeten monument' verloren dreigde te gaan
en zette zich in voor behoud van de kerk.
Toch nog rijksmonument
Het lukte hen het gebouw op de rijksmonu
mentenlijst te krijgen, wat gezien de enorme
schade aan het gebouw, zeer uitzonderlijk was.
De Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel
nam de restauratie en reconstructie op zich.
Deze werd mogelijk gemaakt door aanzienlijke
bijdragen van de gemeente Diemen en staatssec
retaris Nuis, die een bedrag beschikbaar stelde
uit de extra monumentengelden. Verder bracht
de Stichting Monument Schuilkerk De Hoop
geld bijeen door jarenlang actie te voeren onder
de Diemense bevolking en het bedrijfsleven.
Zo betaalde de plaatselijke Rotaryclub drie
kristallen kroonluchters en sponsorden bedrij
ven het bijzondere beeldhouwwerk in de kerk.
Ook kwamen fondsen als het VSB-fonds, het
Prins Bernardfonds en het Schipholfonds over
de brug. Het Bisdom Haarlem en het Diemense
Kerkbestuur zegden bijdragen toe voor het
gebouw, dat niet meer als kerk gebruikt zou
worden. Het Nationaal Restauratiefonds
tenslotte verstrekte een lening tegen lage
rente om het resterende tekort te dekken.
Stadsherstel zelf gaat het gebouw exploiteren
voor concerten, recepties, diners en straks zelfs
huwelijksvoltrekkingen.
Rappange en partners architecten en aannemer
Schakel en Schrale werkten intensief aan de
restauratie. En leerlingen van de Stichting
Samenwerkingsverband Praktijkopleiding
Bouw konden in dit unieke project werkerva
ring opdoen.
