Nieuwe uitgaven Anne-Marie ten Cate
26
Heemschut
april 1998
Richter Roegholt en Amsterdam
Eind vorig jaar verscheen de
bundel 'Het goud van de wandelaar;
over de geschiedenis van Amsterdam.
door Richter Roegholtwinnaar van
de Heemschut Persprijs 1996. Het
is een verzameling van elf artikelen
die hij in de loop der jaren schreef
voor diverse dagbladen en tijd
schriften en die met elkaar gemeen
hebben dat ze berusten op niet
eerder gepubliceerde bronnen.
Bovendien worden de essays aan
gevuld met reacties van lezers en
nieuwe gegevens. Voor deze bundel
zijn alle opstellen bijgewerkt en
geactualiseerd. Essays bijvoorbeeld
over de aankoop van deM.alevit.sj
collectie van het Stedelijk, over het
dagboek van Anne Frank, over het
Vossiusgymnasium en de afbraak
plannen voor de Pijp.
Amsterdam, Atlas, 1997.199p.
ISBN90.254.2136.9 Prijs f39,90.
Erfgoed van Overijssel
Het jaarboek Overijssel kreeg in
1995 een nieuwe uitmonstering
in de vorm van de themareeks,
Erfgoed van Overijssel. Na uitgaven
over Jacht, visserij en landbouw en
de Geschiedenis van huis en haard
verscheen deel 3: 'Beschermingen
verdediging van have en. goed' door
Frits David Zeiler en met foto's van
Joos Lensink. De serie komt tot
stand in nauwe samenwerking met
het Genootschap Het Oversticht.
Met veel foto's en overzichtelijke
tekst wordt de bescherming en
verdediging tegen natuurgeweld
en vreemde invallen beschreven.
Thematisch wordt de bescherming
van kastelen, steden, nederzettin
gen en buurtschappen door
middel van dijken, terpen, schan
sen, bastions, forten, kazernes en
bunkers beschreven.
Zwolle, Waanden, 1998. 128p.
ISBN 90.400.9181.1 Prijs f39,95.
De metamorfose van Mercurius
Half december werd het pakhuis
Mercurius in Wormer officieel in
gebruik genomen als provinciaal
depot voor bodemvondsten van de
Provincie Noord-Holland.
Tegelijkertijd verscheen de publi-
katie: 'Mercurius hersteld; geschiede
nis, restauratie en hergebruik van een
provinciaal monument' door Jeroen
Goudeau. Het boek werd overhan
digd aan ing. D. Stam., zoon van
MartJ. Stam, die het gebouw in
1919 ontwierp. Reden voor deze
uitgave is het leveren van "...het
bewijs dat een zorgvuldige herbe
stemming van dergelijke objecten
haalbaar is, dat het gewoon kan,
ook voor andere partijen. De
ervaringen die wij bij Mercurius
hebben opgedaan willen wij door
middel van dit boek aan u overdra
gen", aldus mevrouw Van Diepen-
Oost, gedeputeerde voor
Monumentenzorg en Archeologie
in haar voorwoord. Het boek
bestaat dan ook min of meer uit
aparte hoofdstukken, waarin de
verschillende achtergronden van
de restauratie beschreven worden.
Bovendien wordt het gebouw in
de context van zijn tijd beschreven
en is een hoofdstuk aan het (indus
trieel) oeuvre van Mart Stam gewijd.
Uit dit pakhuis kwam ooit de
Lassie Vluggort, Klaarhavermout
en Toverrijst, evenals de Kellogg's
Cornflakes. Later werd het bedrijf
overgenomen door Sara Lee/DE.
Het gebouw kwam in 1988 leeg te
staan en Mercurius viel ten prooi
aan wind en regen.
Het experimenteren met herstel
van gewapend beton vormde een
belangrijk onderdeel van deze
gecompliceerde restauratie. In de
bouw treft men de zogenaamde
paddestoelvloeren, want Mart
Stam, afkomstig uit Wormerveer,
experimenteerde met nieuwe
toepassingen van gewapend beton
in de architectuur. Tijdens de
restauratie moesten met het oog
op de kosten en de veranderde
bestemmingen vele keuzes en
afwegingen gemaakt worden. Het
gebouw Mercurius heeft een ware
metamorfose ondergaan en prijkt
weer aan de Zaan.
Haarlem, 1997. 143 p.
ISBN90.5769 002.0 Prijs f30-
Het boek is te bestellen bij de
provincie N-H., Postbus 123,
2000 MD Haarlem.
Tel 0235144300/5144245 en te
koop bij een aantal boekhandels in de
Zaanstreek.
Duin en Kruidberg
Ter gelegenheid van de uitbreiding
en de voltooiing van de restauratie
van het Santpoortse landgoed Duin
en Kruidberg verschenen twee
publikaties. De eigenaar van het
landgoed ABN AMRO gaf in eigen
beheer het boekje 'Duin en
Kruidberg; van prinselijk jachtverblijf
tot modern conferentieoord' uit, dat in
samenwerking met de Historische
Kring Velsen werd samengesteld
door Jaap-Jan. Mobron. Hierin
wordt in het kort de geschiedenis
van het landgoed verteld; over de
eerste buitenplaats en de bouwheer
Jacob Theodoor Cremer (1847-1923),
een welgesteld en invloedrijk man
(o.a. minister van koloniën), die
het enorme huis in Hollandse
Renaissance stijl liet bouwen
onder leiding van de architecten
Van Nicukerken. Kosten noch
moeite werden gespaard en
moderne voorzieningen als C.V.
werden aangelegd. Het huis moest
vele gasten kunnen onderbrengen.
Voor de bezoekers van de vele
feesten, jachtpartijen en muziek
uitvoeringen werd speciaal de trein-
halte Santpoort aangelegd. Leonard
Springer leverde het ontwerp voor
de tuin. Het huis werd in 1961 door
Cremer's erven verkocht en diende
tot 1993 als vakantieoord voor
personeelsleden van de bank. De
uitgestrekte gronden werden over
gedragen aan Natuurmonumenten
en het Nationaal Park Zuid-
Kennemerland. Het gebouw is
sedert 1994 conferentieoord
annex hotel van de bank. Een
uitbreiding vooral met zalen was
noodzakelijk. De ondergrondse
uitbreiding door het Amsterdamse
architectenbureau Hofinan is zeer
geslaagd; het gebouw is nauwelijks
Duin en Kruidberg, Santpoort.
aangetast en is zowel uitwendig als
inwendig met veel zorg gerestau
reerd. Ook de formele tuin rondom
het huis werd hersteld. Ter uit
breidingvan het aantal hotelkamers
wordt er binnenkort in de tuin een
halfondergrondse en in het land
schap opgenomen hotel accomodatie
gebouwd. Wij wachten deze veel
belovende aanvulling met spanning
af. In de serie 'Haarlemse Miniaturen
deel 44 verscheen 'Duin en
Kruidberg, honderd jaar buitenplaats
en Het duingebeid van de familie
Cremer', door Guus Hartendorf e.a.
Dit is een diepgaander studie van
het landgoed en de kleurrijke
familie Cremer. Haarlem.,
De Vrieseborch, 1998. 200p.
ISBN90.6076.4390. Prijsf37,50.
Turf
Was turf ooit de belangrijkste
brandstof in ons land, vooral na de
Tweede Wereldoorlog diende turf
als grondstof voor menig indus
trieel produkt, waarvan de belang
rijkste actieve kool en turfstrooisel
zijn. Ammoniak, norit, briketten
en produkten voor de tuin komen
voort uit de turfindustrie. In het
boek 'Twfstrooisel en actieve kool; de
ontwikkeling van de veenvei~werkende
industrie' onder eindredactie van
M.A. W. Gerding, E.H. Karei en
G.E. de Vries, wordt de geschiedenis
van deze tak van bedrijf beschreven.
In 1992 is in Nederland de verve
ning gestaakt en is men voortaan
voor grondstoffen afhankelijk van
het buitenland. Het initiatief voor
deze studie komt van de Stichting
Industrieel Erfgoed Noord-
Nederland. UithetMIP en MSP
(inventarisatie en selectie van
Monumenten) bleek dat er in
Zuidoost Drenthe unieke sporen
van verveningverleden aanwezig
waren, wat tot een grondig onder
zoek leidde. In het boek is een aantal
belangrijke Drentse sporen van
geschiedenis en cultuurhistorische
waarden in beeld gebracht. Een
interessant overzicht over een
specifieke industrie, die steeds meer
geschiedenis wordt, maar waarvan
sporen behouden dienen te worden.
Zwolle, Waanders, 1997. 256p.
ISBN90.400.9999.5 Prijs f49,50.
