Monumenteel
KORTE BERICHTEN
Nieuwe uitgaven
24
Heemschut
april 1998
staan. Daaronder vallen o.m. de
Jaknikker
Na de oorlog kreeg Schoonebeek
landelijke bekendheid dankzij de
oliewinning. Tientallen jaknikkers
drukten in de jaren daarna hun
stempel op het landschap. Inmiddels
is de Nederlandse Aardolie
maatschappij in Schoonebeek
opgehouden met de oliewinning.
De jaknikker is een zeldzaamheid
geworden, die nu zelfbescher
ming verdient!
Op 16 mei begint de excursie om
10.15 uur bij het (voormalige)
Gemeentehuis van Schoonebeek.
De heer F.Ensink zal er een korte
lezing houden over de historie
van zijn dorp. Daarna volgt een
bezoek aan de Museumboerderij
met een demonstratie van hoe men
in vroeger tijden een zandtapijt op
de vloer strooide: een vloerkleed
voor mensen die zich geen duur
tapijt konden veroorloven...
Na de Drentse Koffietafel is er een
wandeling onder leiding van leden
van de plaatselijke historische
vereniging door de prachtige
natuur van het Oosterse en het
Westerse bos met een bezoek aan
een gerestaureerde Boo.
De kosten van de excursie naar
Schoonebeek bedragen, f 25,-
(inclusief lunch). Ukunt. zich tot 10
mei opgeven bij het secretariaat van
Heemschut, Van der Feltzpark 7,
9401 HM Assen. Telefonisch
aanmelden kan ook: (0592) 31 40 55.
In principe dient u uw eigen vervoer
naar Schoonebeek te regelen.
Eventueel kan er voor vervoer vanaf
NS-station Coevorden gezorgd
worden. Dit dient u meteen bij uw
opgave aan te geven!
Wederopbouw
In Groningen is de grote discussie
begonnen over de wederopbouw
architectuur. Wij willen u wijzen
op een speciaal themanummer van
het tijdschrift 'Noorderbreedte'.
Het gaat om het februari-nummer
1998, nr. IA: Wederopbouw, her
structurering van naoorlogse wijken
in Noord-Nederland. Denk mee,
vorm uw mening! Dit nummer is
te bestellen: tel. 050 - 314 19 56.
Aan het middenkatern werkte mee:
Saskia Simon (Gr.), Jan Derk Gerritsen (NTI), Leo
van derMeule (ZH), Frank Hovens (L), Ria Koning
(Gid), Agnes Mars (NH) cn Gucritc Flury.
NOORD-HOLLAND
Schermer van 'zeer grote waarde'
De droogmakerij de Schermer
heeft op grond van de waarde-
kaart, die de provincie Noord-
Holland heeft gemaakt, het predi-
caat 'van zeer grote waarde'
gekregen. De nog aanwezige
samenhang van de landschaps-
en bebouwingselementen in de
polder, zoals die bij de droogleg
ging in de 17de eeuw vorm kreeg,
onderbouwt die constatering. Bij
de inpoldering in 1635 en de
aanleg van dijken, dammen en
waterwegen heeft men, zo bleek
uit het onderzoek, zelfs nog
gebruik gemaakt van structuren,
die rond 1300 tot stand kwamen
door aanleg van dijkringen. Het
oudste inliggende poldertje is de
Mijzenpolder, waar sporen van
bewoning in de 10de eeuw zijn
gevonden. De Mijzen is ook nu
nog herkenbaar als een van de
meest gave afdrukken uit de
vroegste historie. Het is niet de
bedoeling van de waardekaart elke
verandering tegen te houden, maar
men dient er wel met begrip voor
het unieke karakter mee om te
gaan. Het moge een vingerwijzing
zijn voor de verantwoordelijke
overheden om zich in elk geval te
realiseren, dat de verlenging van
de West-Frisiaweg, de verbinding
van Enkhuizen met Alkmaar, die
tot aan de rand van de Schermer
gerealiseerd is, niet zonder meer
als snelweg het parcours van de
Schermer mag doorkruisen.
Appartementen in Vituskerk
Bussum De Vituskerk in Bussum,
die jarenlang als Cuyperskerk op de
rijksmonumentenlijst prijkte, zal
die status waarschijnlijk verliezen,
omdat de woningstichting Dudok
plannen heeft er appartementen
in onder te brengen. De politiek
in Bussum vindt dat niet zo'n
bezwaar, omdat de kerk door deze
maatregelen in elk geval wordt
behouden en men er maar liefst
44 rijksmonumenten voor in de
plaats krijgt, panden, die nu nog
alleen op de gemeentelijke lijst
hut van Frederik van Eeden, de
apotheek aan de Generaal de la
Reijlaan, de Spieghelkerk, de
Mariakerk, de begraafplaats aan
de Vosmaerlaan, enkele woningen
in het Spieghel en het
Brediuskwartier. Het station
Naarden-Bussum blijft op de
provinciale monumentenlijst staan.
Mercurius genomineerd
Wormerveer Mercurius, het
destijds vervallen pakhuis met
rijstpellerij aan de Zaan in
Wormerveer, na restauratie
ingericht als archeologisch depot
van de provincie Noord-Holland,
is genomineerd voor de 'Pyramide
Monumentenzorg', de twee
jaarlijkse rijksprijs voor excellent
opdrachtgeverschap. Het pand werd
aangekocht door de provincie en is
nu provinciaal monument. Het is
de bedoeling, dat Mercurius archeo
logisch centrum wordt voor allen,
die zich in Noord-Holland met
bodemonderzoek bezig houden,
(zie ook boekbespreking pag. 26)
Mercuriusgebouwen.
ZUID-HOLLAND
Verlichte zorg voor het
historisch straatbeeld
Den Haag Op maandag
2 3 februari heeft drs. H.J. Meijer,
wedrouder van Verkeer, Binnen
stad en Monumenten, door het
onthullen van een replica van een
oude (gas)lantaarnpaal op de hoek
Riouwstraat/ Timorstraat het
startsein gegeven voor het project
'Behoud en herintroductie histori
sche lantaarnpalen'. Tevens
verscheen bij gelegenheid van het
project de publicatie Op straat
gezet. Histm'isch stmatmeubilair iti
Den Haag van kunsthistorica drs.
Botine Koopmans. Hierin komen ook
reclamezuilen, brievenbussen, tele
fooncellen, banken e.d. aan de orde.
Het mag een evenwichtige studie
heten waarin niet alleen schoon
heid, doelmatigheid en ambachte
lijke kwaliteit aan bod komen, maar
ook het gegeven dat een teveel aan
banken, zuilen, huisjes, hokjes en
wat dies meer zij de kwaliteit van de
openbare ruimte ookkan aantasten.
Ook Heemschut heeft hier in het
verleden meermalen tegen
gewaarschuwd. Op het eind van
de inventarisatie treft de lezer een
aantal uitgangspunten aan, die het
tamelijk gemakkelijk maken de
gemeentelijke handel en wandel
met betrekking tot deze kleinscha
lige elementen in het historisch
straatbeeld (kritisch) te volgen.
Op straat gezet. Historisch straat-
m.eubilair in Den Haag. VOM-reeks
1997-2. Auteur: drs. B. Koopmans,
redactie: drs. D. Valentijn, verkrijg
baar direct bij de gemeente Den
Haag en in de betere boekhandel.
LIMBURG
Jubilaris DSM sponsert
Heerlen 'Chemiereus' DSM
maakte laatst een bijzonder
genereus gebaar. Het bedrijf
schonk 17 februari een klein
miljoen aan de gemeente Heerlen
ten behoeve van twee van haar
monumenten; 9 ton is bestemd
voor het Glaspaleis (zie het
afgelopen oktobernummer van
Heemschut) en bijna 100.000
voor het park van kasteel Terworm
(zie artikel Restauratie-opleidingen
in dit nummer). Deze schenking
doet DSM omdat het in 2002 100
jaar geleden zal zijn dat de
Staatsmijnen werden opgericht.
Ook andere gemeenten die
rechtstreeks met DSM te maken
hebben zullen een gift krijgen.
Niet alleen bijzonder genereus,
maar ook een bijzonder gebaar: je
ziet niet zo vaak dat het bedrijfsle
ven zich zo direct voor monumen
ten inzet. Maar het is misschien
iets dat we meer zullen tegenko
men; er zijn meerdere signalen die
erop wijzen dat de aandacht voor
monumenten niet enkel een
publieke aangelegenheid hoeft te
zijn. Tekenend genoeg zei de heer
