april 1998
Heemschut
17
Goor naar Hengelo te reizen. In de nacht van 5 op
6 januari werden de gezanten te Goor ontvangen,
waarna zij 6 januari te Hengelo arriveerden. De daarop
volgende dag werd te Hengelo gerust om de 8ste naar
Steinfurt te vertrekken. Tevoren had Ripperda naar
Steinfurt geschreven om aan de Bentheimse graaf te
verzoeken of de delegatie daar kon overnachten
(Steinfurt was toen een gereformeerde enclave in
katholiek gebied). Na enkele dagen te Steinfurt te zijn
gebleven (waar overlegd werd met de Franse gezant),
arriveerde de koetsentros op 11 januari te Munster.
We kunnen dus vaststellen dat Hengelo de plaats was
waar de afgezanten verzamelden en aldaar voor het
laatst op vaderlandse bodem hebben 'geresolveerd'
over de komende onderhandelingen. Op 14 januari
1646 staat ook de naam van Adriaan Pauw onder het
dagrapport vermeld, zodat hij ongeveer ter zelfder tijd
als de anderen te Munster moet zijn gearriveerd.
De koetsentocht 1998
De reis van de Nederlandse afgevaardigden naar
Munster voor de onderhandelingen, die zij vanaf
Hengelo gezamenlijk aflegden, is in onze geschiedenis
een vrij unieke gebeurtenis. Normaliter liep de vroe
gere weg van Deventer naar Munster niet over
Hengelo, terwijl de gezanten naderhand niet meer
gezamenlijk reisden. Het initiatief van de Overijsselse
afgevaardigde om in zijn kasteel te verzamelen en daar
voor het laatst te vergaderen om vervolgens samen via
Steinfurt naar Munster te reizen, is de aanleiding
geweest om die tocht in 1998 na 350 jaar onafhankelijk
heid te herhalen.
Daar de eedsaflegging op het Vredestractaat op 15 mei
1648 plaatsvond in de Friedenssaal te Munster, is beslo
ten de tocht te doen plaatsvinden op 12, 13 en 14 mei
1998, zodat de Nederlandse koetsen op de dag van
de vredesherdenking ter plaatse aanwezig zullen zijn
(en participeren in de feestelijkheden). Het project
Postwegen 1998 is aangemeld bij het Nationaal Comité.
De tocht wordt gemaakt met oude vierspannen met
équipages en gasten, langs een traject dat zoveel moge
lijk loopt over de oorspronkelijke oude postwegen en
pleisterplaatsen in de 17de eeuw.
Het zal duidelijk zijn dat het geen eenvoudige opgave
is om een koetsentocht te organiseren van Hengelo
naar Munster, waarhij een tiental oude vierspannen de
plaats innemen van onze 20ste eeuwse vervoersmoge
lijkheden (deze koetsen zouden alle te beschouwen zijn
als 'roerende monumenten'). Hoe liepen de vroegere
postwegen, waar brengt men ca 50 paarden onder met
équipages en begeleiders en waar waren de oude pleis
terplaatsen?
Het oude kaartmateriaal uit die tijd is verre van volle
dig en soms zelfs tegenstrijdig. Tevens zijn op verschil
lende plaatsen de oude wegen verdwenen door stads
uitbreiding, aanleg van rechte snelwegen of
industrieterreinen. Toch is het gelukt om de route
grotendeels te achterhalen en die dus straks zo histo
risch mogelijk weer te volgen (ca 95 km).
Kasteel Twickel
Helaas is het Huys Hengelo in 1821 afgebroken, zodat
de tocht daar in 1998 niet kan beginnen. Als alternatief
is daarom besloten zich te verzamelen bij het kasteel
Twickel, gelegen op enkele kilometers van Hengelo.
Dat kasteel is ook een vroeg-renaissancekasteel, evenals
het vroegere kasteel te Hengelo. Beide werden in de
16de eeuw gebouwd en hadden vele bouwkundige
overeenkomsten en de 16de eeuwse bewoners waren
zelfs met familiebanden aan elkaar verwant.
Het huidige Twickel plaatst de tocht direct bij aanvang
al terug in de tijd (mede dankzij de medewerking van
het bestuur van de stichting Twickel).
De koetsentocht 1998 leidt de koetsen de eerste dag
van Twickel via de Stad Delden (met zijn oude zand-
Wasserschloss Steinfurt,
waar de gezanten in 1646
op weg naar Munster ook
enkele dagen verbleven.
Foto H.Reynders.