Eerst werd vergaderd in Huys
Hengelo
Laatste Verzamel- en vergaderplaats in 1646 op vaderlandse bodem
Hugo Reynders
Wilhelm Ripperda ging als de Overijsselse afgezant naar de
vredesonderhandelingen te Munster. Hij woonde op zijn
havezathe Hengelo, waar hij zijn medegezanten in januari 1646
uitnodigde om daar zijn gast te zijn, zich er te verzamelen en
voor het laatst op vaderlandse bodem te beraadslagen over de
toekomstige onderhandelingen met de Spanjaarden.
T
14
Heemschut
S
2.
Funderingen ivestzijde kasteel-eiland Huys Hengelo (1995) tijdens de opgravingen. Foto H. Reynders.
Dat Huys Hengelo werd in 1821 afgebroken, in
1995 werden het grachtencomplex en de muur
funderingen opgegraven. Als historische plek is
het, gezien het verblijf van de Heren
Plenipotentiares namens de Verenigde
Nederlandse Provinciën op weg naar Munster,
aardig om na 350 jaar eens aandacht te besteden
aan dat Huys. Heemschut Overijssel heeft zich
in 1995 ook op het standpunt gesteld om deze
historische plek niet te bebouwen, maar als
archeologische vindplaats een juridische bescher
ming te geven. Mede op grond daarvan is nu
besloten het complex binnen de grachten te
markeren en zodanig in te vullen dat het een
meerwaarde aan Hengelo zal geven.
In de late Middeleeuwen was de Hof te
Hengelo de hoofdhofvan de rnarke Woolde
en aan die Hof was het erfmarkenrichterschap
verbonden. De Hof kwam in de 15 de eeuw in
bezit van het geslacht Twickelo en uit archiva-
ria werd bekend dat ridder Frederik van Twickelo
tussen 1525 en 1530 die Hof verving door een
zogeheten havezathe (weerbare adellijke behui
zing). Helaas zijn er geen betrouwbare afbeel
dingen van dat kasteel bekend. Een afbeelding
van Stellingwerf (ca 1700) wordt door deskundi
gen op goede gronden als onbetrouwbaar
beschouwd. En een tekening uit omstreeks
1860 werd veertig jaar na afbraak uit herinne
ring getekend. Wel is een aantal voorzieningen
uit het begin van de 17de eeuw bekend, want de
verkoopakte uit 1615 bij overdracht aan Unico
Ripperda (de vader van genoemde Wilhelm)
noemt grachten, een poortgebouw, een voorhof
en een 'stelle' (vluchtheuvel bij hoog water).
Vondsten in 1995
Het behoeft geen verwondering dat de opgra
vingen van het gehele complex van de havezathe
in het voorjaar van 1995 met grote belangstelling
werden gevolgd, mede omdat daardoor de
geschiedenis van Hengelo een extra impuls zou
kunnen krijgen. Wel was bekend van de eerste
kadastrale kaart uit 1821 dat het Huys had gestaan
op een eiland met ten westen daarvóór een
voorhof, om welke twee eilanden een dubbele
8-vormige gracht had gelegen. De voorhof bleek
te zijn omgeven door een één meter dikke keer-
muur (kademuur), die in totaal zeker tussen de
350 a 400 ton Bentheimer zandsteen brokken
april 1998
