KORTE BERICHTEN
EVENEMENTEN
Gouden Eeuw
in Groningen
22
Heemschut
zich in de omgeving bevindt aan
waardevolle karakteristieke
elementen. Om dit te ondervan
gen gaat Noord-Holland, met in
haar voetspoor straks waarschijn
lijk nog meer provincies, de
cultuurhistorische waardenkaart
samenstellen. De kaart zal
verspreid worden onder over
heidsinstanties, particuliere instel
lingen en commerciële organisa
ties in de provincie.
Op de kaart worden aangegeven
historische stedenbouwkundige
waarden als monumenten, dorps-
en stadsgezichten maar ook histo-
risch-geografische waarden als
dijken en archeologische waarden,
zelfs al zijn die nog niet beschermd.
De kaart krijgt vooral een signale
rende functie richting beleidsma
kers en projectontwikkelaars. Het
zal hen helpen de karakteristieken
van het Noordhollandse landschap
en zijn bebouwing mee te nemen
in de nieuwe ontwerpen.
Het samenstellen van de CHW-
kaart zal plaatsvinden in nauw
overleg met instanties en organi
saties op de betrokken gebieden
zoals de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, de Rijksdienst
voor Oudheidkundig Onderzoek
en het Nationaal Contact
Monumenten.
Niet de Beemster
Dit jaar loopt de testfase van het
project, waarbij de gemeente
Schermer tot proefgebied dient.
Een handige zet van de provincie
want vorig jaar raakten de
Noordhollandse gemoederen
danig verhit toen staatssecretaris
Nuis niet de Schermer maar de
Beemster bij de Unesco voordroeg
als kandidaat voor de Wereld
Erfgoedlijst. De Schermer is
immers landschappelijk veel
mooier dan de Beemster luidde
het verweer. In de Beemster staat
geen enkele molen meer terwijl er
in de Schermer nog liefst 15 staan,
waaronder zelfs een originele drie
gang. Daar staat weer tegenover,
dat de Beemster een uniek kavel
patroon bezit.
Met het verklaren van de
Schermer tot proefgebied kan
inzicht worden verkregen in de
vraag welke karakteristieken zo
waardevol zijn dat ze op de kaart
kunnen worden verwerkt. Na
eventuele aanpassingen op basis
van opgedane ervaringen zal het
project in de hele provincie
worden uitgevoerd. Zo ontstaat op
den duur een cultuurhistorische
waardenkaart van geheel Noord-
Holland. Het streven is dit voor
het eind van 2001 te voltooien. De
provincie heeft voor de uitvoering
van dit project een bedrag van
jaarlijks 150.000 gulden beschik
baar gesteld. Om een zo breed
mogelijk gebruik van de kaart
mogelijk te maken zal deze ook
op diskette worden uitgegeven en
later waarschijnlijk op internet.
Jaap Kamerling
GRONINGEN
Nieuw station in oude stijl
Stadskanaal Stichting STAR
(Stadskanaal Rail) gaat een trein
station bouwen in Stadskanaal,
naar voorbeeld van stations uit de
jaren '20. De STAR exploiteert
sinds 1992 een toeristische muse
umspoorlijn, op het baanvak
Veendam - Stadskanaal -
Musselkanaal/Valthermond. De
stichting exploiteert tevens de nog
aanwezige gebouwen langs deze
lijn. Dat zijn er niet veel meer, het
station van Stadskanaal is in 1978
gesloopt, evenals het station van
Musselkanaal. Het station van
Nieuw Buinen viel zelfs vorig jaar
nog onder de slopershamer. Op
basis van de oorspronkelijk aanwe
zige stati ons is nu voor
Stadskanaal een nieuw gebouw
ontworpen. Dit gebouw wordt
zo origineel mogelijk uitgevoerd,
met grote aandacht voor details
als dorpels, goten en kozijnen, de
juiste soort baksteen (waalsteen)
en dakpan (Tule du Nord). In de
hal komt een tegelvloer en een
houten lambrizering. Het nood
gebouwvan STAR, dat nu nog
dienst doet als station en perso
neel sverblijf, zal het uiterlijk
krijgen van een oude goederen
loods en worden bestemd voor
exposities.
In memoriam Herman Vos
Op dinsdag 29 april jl. stierf zeer
onverwacht drs. H.B. Vos, lid van de
Provinciale Commissie Groningen
van de Bond Heemschut. Herman
Vos was, tot zijn pensionering in
1993, conservator van het Nationaal
Rijtuigmuseum in Leek. Door zijn
toedoen zijn waardevolle rijtuigen
voor Nederland behouden gebleven.
Herman Vos trad op 17 juni 1976
toe tot de Provinciale Commissie.
Hij was bezield en strijdbaar actief
voor Heemschut. Wij lijden een
groot verlies.
Saskia Simon
Heemschut Groningen
NOORD-HOLLAND
Prof.dr.van der Tweel overleden
Op 13 mei is in zijn woonplaats
Amsterdam prof. dr. L.H. van der
Tweel overleden. Hij was voorzitter
van het Koninklijk Oudheidkundig
Genootschap en tevens van het
Amsterdam-overleg, het samen
werkingsverband van de
oudheidkundige verenigingen in
Amsterdam en Heemschut over
zaken, die in de hoofdstad speelden.
In het volgende nummer volgt een
in memoriam van Heemschut
secretaris m.r. E. Dienaar.
T/m 14 september vindt er in de
provincie Groningen de manifes
tatie 'Gouden Eeuw in
Groningen' plaats. Deze belicht
het artistieke leven in stad en
provincie gedurende de periode
1650 - 1725. In die tijd leefde
schilder Hermannus Collenius.
Zijn werk staat centraal tijdens de
manifestatie. Rondom Collenius
waren andere kunstenaars actief,
die ook ruim aandacht krijgen.
Het is voor het eerst dat er door
Groningse cultuurhistorische
instellingen op deze grote schaal
wordt samengewerkt. De organi
serende instellingen zijn het
Groninger Museum, de
Groninger Borgenstichting, het
Nationaal Rijtuigmuseum en de
Stichting Oude Groninger
Kerken. De tentoonstellingen
geven een goed beeld van het rijke
leven dat er in Groningen rond
1700 door de elite gevierd werd.
Rondom de exposities worden
allerlei culturele activiteiten geor
ganiseerd, die het thema 'Gouden
Eeuw in Groningen' verder oplui
steren en verduidelijken.
In Stad en Ommeland leefden
rond 1700 welvarende, machtige
magistraten en jonkers. Hun
rijkdom stoelde op grondbezit en
inkomsten uit turfwinning. Ook
de stad Groningen was rijk. Deze
welvarende lieden en overheden
gaven kunstenaars opdracht de
privé-huizen, borgen en tuinen,
kerken en stadskantoren te
verfraaien. Pracht en praal waren
het gevolg.
Schilder Hermannus Collenius,
was een veelgevraagd vakman.
Hij schilderde alles: portretten,
schoorsteenstukken, schilderijen
en hele vertrekken tot en met de
plafonds aan toe. Zijn werk is
uitgevoerd in een zwierige stijl,
met veel wapperend en gedra
peerd textiel, functioneel bloot en
zwangere luchten. Collenius was
gespecialiseerd in 'historiestuk
ken' met bijbelse taferelen of tafe
relen uit de Griekse en Romeinse
mythologie en geschiedenis, alle
gorische voorstellingen die veel
zeggend zijn voor de erudiete
verstaanders.
Een aantal van zijn werken is
alleen nu te zien en speciaal voor
deze tentoonstelling uit New York
overgebracht of uit het restaura
tie-atelier gehaald.
Een volledig beschilderde kamer
uit het 'Huis met de Dertien
Tempels' te Groningen, is in het
Groninger Museum in zijn geheel
opgebouwd. Dit vertrek is
vermoedelijk in 1711 door
Collenius geschilderd. In 1910
is het werk in Amerika terechtge
komen. De schilderingen in het
vertrek hebben betrekking op de 1
Romeinse godenwereld en
geschiedenis.
Een tweede bijzonderheid is een
andere opdracht die Collenius
juni 1997
